nieuws

Natuur als pleister voor de ziel. Les 1; kwellende, negatieve gedachten

Kwellende gedachten? “Duiveltjes” in je hoofd? De Duivel, Herman de Recluse, Codex Gigas, Benedictijnen klooster Podlazice, vroege 13de eeuw, bron Wikimedia Commons

Op dit eigenste moment heb ik een beetje keelpijn. Niets abnormaals. We beseffen allemaal dat ieder van ons weleens ziek wordt, toch zeker lichamelijk; een griepje, een verkoudheid of soms iets ernstiger zoals astma of een andere auto-immuunziekte. Dit vinden we meer dan logisch.

Wat we – gek genoeg – minder voor de hand liggend vinden, is dat ieder van ons zich ook af en toe mentaal niet helemaal lekker voelt. Dat kan, net zoals bij een lichamelijke aandoening, van een onschuldige neerslachtige bui of een tikkeltje stress tot een ernstige depressie of een zware burn-out gaan.

In zo een situatie zouden we soms een “dokter van de geest” moeten raadplegen. Toch ervaren velen dit nog al te vaak als een te grote drempel die ze over moeten. We voelen ons in dat geval afwijkend, abnormaal. Dit terwijl we, net zoals we allemaal vroeg of laat in ons leven met fysieke kwaaltjes kampen, evengoed met psychische kwaaltjes geconfronteerd kunnen worden.

Een mentale aandoening is dus niet per definitie minder afwijkend dan een lichamelijke aandoening. Maar kan natuur hierin iets betekenen? Kan natuur ons – uiteraard als aanvulling op en niet ter vervanging van een goede zielenknijper, want bij echte mentale problemen moet je altijd professionele hulp zoeken – helpen om ons mentaal wat beter te voelen, ons mentaal veerkrachtiger te maken. Ik denk het wel, zeker in de preventieve zin van het woord. Als het om een curatieve behandeling gaat, pleit ik er echter voor om natuur eerder als een aanvullend middel te beschouwen en niet als een therapie op zichzelf. Met andere woorden aanvullend op of complementair aan de zorg van een dokter, psychiater, psycholoog of andere professionele gezondheidswerker. Wees voorzichtig met mensen die beloven dat enkel natuur je van al je kwalen zal afhelpen, zeker als je ernstig (mentaal) ziek bent.

Goed, om jullie te laten genieten van de helende kracht van natuur, hier een aantal lessen waarin je zal leren hoe natuur een (aanvullende) pleister kan zijn voor de ziel. Zeker indien je te maken krijgt met een spreekwoordelijke lichte “psychische verkoudheid”, voor zwaardere mentale kwalen zal je bij een gezondheidsprofessional om iets straffers moeten gaan.

De eerste les gaat over natuur en kwellende negatieve gedachten die dikwijls de kop opsteken als we ons mentaal kwetsbaar of wat zwakjes voelen. Benieuwd? Lees dan hier verder.

nieuws

Oproep proefpersonen NATURE CONTACT TRAINING

Start to relax, connect and interact with nature?

Bij deze een oproep. Voor het uittesten van het nieuwe gestandaardiseerde programma Nature Contact Training (Natuurcontacttraining) worden er momenteel nog kandidaten gezocht.

Met deze kandidaten zal gedurende 12 sessies van 2u tot 3u, gespreid over een periode van 1 jaar, Nature Contact Training worden beoefend. Het doel daarbij is een zo goed mogelijk contact leren maken met natuur in de zin van het versterken van het contact met jezelf, met de ander en met de levende omgeving zoals planten, dieren, bomen… Voordelen die daarbij worden verwacht zijn: een verbetering van fysieke, mentale en sociale capaciteiten. Meer veerkracht, minder stress, meer zelfvertrouwen, een gezondere leefwijze die tal van positieve effecten geeft om krachtiger en meer bewust in het dagelijkse leven te staan.

Gezien het gaat om een proefversie – waar een reeds uitgewerkte training wordt geëvalueerd en eventueel bijgewerkt – zijn er geen deelnamekosten verbonden aan deze sessies van Nature Contact Training.

Kom jij hiervoor in aanmerking? Dat kan, aangezien er nog verschillende profielen worden gezocht. Enige vereiste om je als kandidaat op te geven is dat je tussen 18 en 90 jaar oud en niet ziek bent (tenzij je behandelende arts na overleg zijn goedkeuring geeft).

Goesting gekregen? Wacht dan niet te lang met je inschrijving. De plaatsen zijn beperkt!

nieuws

Studiedag: Welk is de ‘juiste’ natuur voor de zorg?

Het thema ‘Groen en Gezondheid’ wint aan populariteit, maar sluit deze groene golf wel aan bij de behoeften van de zorg- en sociale sector. Terwijl de aandacht steeds meer verschuift naar wilde en spontane natuur, blijft een essentiële vraag vaak onbeantwoord: welke natuur(activiteiten) kunnen bijdragen aan het welzijn van personen met een zorgnood?

Tijdens deze inspirerende studiedag onderzoeken we welke vorm van natuur daadwerkelijk waardevol is voor de zorgsector. Experts uit de humane wetenschappen delen hun inzichten over de kracht van natuurbeleving (‘being’) en betekenisvolle groene activiteiten (‘doing’).

Een praktijkvoorbeeld toont hoe interactie met de natuur kwetsbare doelgroepen kan versterken. Zorgen voor planten doet ons groeien als persoon. Het is een wederkerige relatie: wij werken in de tuin maar terzelfdertijd werkt de tuin aan ons.

Bron Terra-Therapeutica


PROGRAMMA

10.30u: Ontvangst

11.00u: Drie invalshoeken over de betekenis van de natuur binnen de zorgsector:

  1. Natuur binnen de zorg: een kritische reflectie
  • De ethicus, Herman Vereycken + voorstelling boek: Een kleine filosofie van tuinieren & tuintherapie. De kunst van het rechtvaardig tuinieren. Politeia. 2024.
  1. Natuur binnen de zorg: op het snijvlak van ‘being’ en ‘doing’
  • De ergotherapeut, Johan Lemmens
  1. Is contact maken met natuur een basisbehoefte? Zijn er ingrediënten van een helende omgeving voor de zorg?
  • Master in de psychologie, Sara Adriaensen + voorstelling boek: Over natuur & gezondheid. Nature Contact Disorder & de principes van Nature Contact Training. Eigen beheer. 2024.

12.30u: Lunch (soep, hoofdschotel, dessert en frisdrank) vergeet niet dat de PXL-catering winnaar is van meerdere Gault&Millau Awards 🙂

13.30u: Uit de praktijk: OPZC Rekem

  • Lotte Clerkx, ergo/tuintherapeut
  • Edwin Heinen, vakbekwaam hovenier

14.30u: Debat en vragenronde

15.00u: Afsluiten: koffie en Limburgse vlaai

Datum, tijd en plaats

donderdag 21 november 2024
11:00 ⇾ 15:00

PXL-NeXT – Elfde-Liniestraat 23a – 3500 Hasselt

Meer info

Klik op deze link voor meer info en inschrijving

nieuws

Is natuur, net als kunst, een stuk “gereedschap” om onze psychische tekorten te boven te komen?

Zeven functies van natuur naar analogie met zeven functies van kunst.

The Great Wave off Kanagawa, Tsunami, K. Hokusai, circa 1830, Metropolitan Museum of Art, bron wikipedia

Mijn interesse voor de impact van onze omgeving op ons welzijn of voor de omgevingspsychologie werd jaren geleden extra aangewakkerd door een boek dat ik cadeau kreeg van mijn zusje Liesbet. Het gaat om De architectuur van het geluk van Alain de Botton.

Toen Liesbet twee jaar terug overleed en ik haar appartement opruimde, ontdekte ik in haar kast, jawel, nog een exemplaar van De architectuur van het geluk.

Mijn zusje had dyslexie. Lezen en schrijven ging als kind erg moeizaam. Door haar opleiding drama aan het conservatorium moest ze echter veel theaterteksten bekijken. Zo leerde ze zichzelf beter en beter met woorden en letters om te gaan. Toch moet het haar tot op het einde enorm veel energie gekost hebben om een boek, helemaal van A tot Z, te doorploegen. Niet verwonderlijk dat het aantal leesboeken in haar appartement eerder karig was.

Het feit dat ze zowel voor mij als voor zichzelf een exemplaar van de Botton’s De architectuur van het geluk had aangeschaft, betekende waarschijnlijk dat dit werk een diepe indruk had achtergelaten.

Tijd om mij in nog andere schrijfsels van de Botton te verdiepen. En ik zocht en vond, waarschijnlijk niet geheel ontoevallig, Kunst als therapie. Niet geheel ontoevallig zeg je? Jawel, voor mijn zusje waren zowel natuur als kunst namelijk helend gebleken. Daardoor bezitten beide begrippen voor mij, nu nog meer dan tevoren, een magische kracht.

Dit verhaal gaat over zeven functies die kunst en natuur voor ons als mens kunnen vervullen. Zeven functies die ik ontleend heb aan de ideeën die filosofen Alain de Botton en John Armstrong beschrijven in hun boek Kunst als therapie.

Hun boek begint met de volgende eyeopener:

“Kunst kan een stuk gereedschap zijn. Een gereedschap is een verlengstuk van het lichaam waarmee je een wens in vervulling kunt doen gaan. We hebben het nodig vanwege onze fysieke beperkingen. Een mes heb je nodig omdat je zelf niet kunt snijden. Een fles heb je nodig omdat je zelf geen water kunt vasthouden. Om het doel van kunst te ontdekken, moeten we vragen welke dingen onze geest en emotie nodig hebben om beter te kunnen functioneren. Bij welke psychologische beperkingen kan kunst van pas komen? We hebben zeven beperkingen benoemd, en daardoor zeven functies van kunst.“

Met andere woorden gereedschap zoals een fles, een mes, een zaag of een bijl hebben we nodig vanwege onze fysieke beperkingen. Gereedschap zoals kunst en natuur hebben we eerder nodig of kunnen we eerder gebruiken in het licht van onze psychische beperkingen. Psychische tekortkomingen waarvan de Botton en Armstrong er zeven beschrijven om zo uit te komen bij zeven functies van kunst. Naar analogie hiermee spreek ik van zeven functies van natuur.

Benieuwd naar wat natuur en kunst kunnen bijdragen aan het herinneren van wat er echt toe doet, het bieden van hoop, het beter leren omgaan met pijn en verdriet, het terug in balans of evenwicht brengen van onze geest, het kweken van een beter zelfinzicht, het leveren van een bijdrage aan onze persoonlijke ontwikkeling en het leren waarderen van de dagdagelijkse dingen rondom ons heen? Lees dan hier verder.

nieuws

GREEN DEAL Duurzame Zorg: Elke zorgtuin een therapietuin?

Bij themateam Natuur & Gezondheid, dat is de werkgroep van één van de vier thema’s binnen de Green Deal Duurzame Zorg, wordt druk gewerkt aan een oplossing voor de vraag naar de inrichting van échte kwalitatieve therapeutische zones in de zorg.

Ook vanuit Natuur & Mens bieden we daarbij onze expertise aan. We nemen onder andere deel aan de werkgroepen/communities of practice (CoP’s) die de naam Therapeutische tuinen & tuintherapie en Biodiversiteit & gezondheid hebben gekregen. De naam van deze CoP’s wijst telkens op de algemene sterkte, het onderwerp dat aan bod komt. De deelnemende organisaties delen er kennis rond ontwerp en inrichting van zorgtuinen op vlak van therapeutische toepassingen of biodiversiteit. Denk daarbij aan antwoorden voor zorg- en therapietuinen voor specifieke doelgroepen, het meer biodivers maken van de helende omgeving of het uitzoeken hoe verenigbaar bepaalde vormen van biodiversiteit zijn met bepaalde therapeutische zorgeisen.

lees verder

nieuws

Wat is MIGE of Microbiome-Inspired Green Exercise? En wat kan het bijdragen aan uw en mijn gezondheid?

Tegenwoordig is er heel wat te doen over de impact van het microbioom op de gezondheid. Vooral een divers microbioom of een microbioom dat rijk is aan voldoende verschillende soorten micro-organismen zou gunstig zijn voor de gezondheid. Maar hoe kan je jouw microbioom verrijken? Ik las in deze context dat zowel contact met een biodiverse groene omgeving als lichaamsbeweging het (darm)microbioom eventueel zou kunnen diversifiëren. En zo werd in mijn geest de idee van Microbiome-Inspired Green Exercise of kortweg MIGE geboren. Dit mondde op haar beurt uit in een aantal specifieke natuurgerelateerde bewegingsoefeningen die we ook toepassen binnen Nature Contact Training.

Maar wat is een MIGE, welke tips zijn er om aan MIGE te doen en waarom zouden er meer foerageervriendelijke groene ruimtes in de stad moeten zijn? Vind het antwoord op deze en meer vragen via deze link.

nieuws

Lezing: Over natuur en onze (psychische) gezondheid

Dat onze omgeving er vandaag de dag anders uitziet dan deze waarin we als mens evolueerden is duidelijk. Dat dit een grote invloed heeft, op onze gezondheid in het algemeen en op onze psychische gezondheid in het bijzonder, ook. Steeds meer mensen lijden aan welvaartsziekten en aan bepaalde psychische problemen. Opvallend daarbij is dat de symptomen van bepaalde psychische klachten meer voorkomen bij mensen, die wonen of opgroeiden in een niet natuurlijke omgeving of op plekken waar er een tekort is aan natuur. Daarnaast zien we bij stadsbewoners verschillen in onder andere het microbioom en het functioneren van het brein. Verschillen die een mogelijke impact kunnen hebben op ons fysiek, sociaal en psychisch welzijn. Interessant, toch?

Waarom heeft een gebrek aan natuur zo’n grote invloed? Welke rol vervult natuur in functie van onze mentale gezondheid? Hoe zit het met de processen die daartoe bijdragen? Wat zegt de wetenschap ons over de link tussen natuur en bepaalde psychische problemen? Levert elk type natuur dezelfde voordelen op of niet?

Sprekers:

Spreekster Sara Adriaensen is master (klinische) psychologie en lid van Natuur en Mens vzw. Sara houdt zich onder andere bezig met de studie van de omgevingspsychologie.

Pepijn Verheyen is tuin- en landschapsarchitect en voorzitter van Natuur en Mens vzw. Pepijn’s lijfspreuk is ‘Natura Artis Magistra’. Pepijn is onder andere landschaspontwikkelaar voor het UZGent.

Praktisch:

Datum: woensdag 15 mei 2024

Locatie: CC Ter Vesten, Gravenplein 2, 9120 Beveren

Aanvangsuur: 20u

Meer info over prijs en tickets via deze link

In samenwerking met hortus ter saksen

nieuws

BOEK ‘OVER NATUUR & GEZONDHEID’

Twee experten voor Natuur & Mens brengen dit voorjaar het inspirerende boek ‘OVER NATUUR & GEZONDHEID – Nature Contact Disorder & de principes van Nature Contact Training’ uit.

Nooit eerder werd de term Nature Contact Disorder (natuurcontactstoornis) beschreven en kregen we, aan de hand van verwijzingen naar en linken tussen verschillende wetenschappelijke inzichten, een zo uitgebreid en genuanceerd beeld van de vele voordelen en mogelijkheden die de ‘juiste’ natuur voor de gezondheid van de mens kan opleveren.

Meer lezen hierover? Klik dan op deze link.

nieuws

Symposium ‘Tussen bladeren & beton’

Groen in de stad wordt steeds populairder, maar wat houdt dat nu echt in? Reageren onze geest en lichaam dan echt zo positief op deze veranderingen?

Kom ontdekken hoe de samenleving kan welvaren van een groene stad en hoe dit vandaag wordt aangepakt tijdens het gratis symposium “Tussen bladeren en beton”

Deze sprekers komen elk vertellen hoe zij in hun omgeving vergroening toegepast zien en vervolgens de voordelen ervan ervaren.

  • Tom Cornu (Medical doctor UA)
  • Hannes Decraene (Directeur organisatie PC Dr. Guislain) en stafmedewerker Tom Bogaert
  • Sara Adriaensen (master ‘klinische’ psychologie Natuur & Mens)
  • Pepijn Verheyen (Landschapsontwikkelaar UZGent)

Het symposium gaat door op 18 april te Campus Ledeganck en start om 19 uur.

Meer info op de facebookpagina van dit evenement

Schrijf je in »

nieuws

Over het microbioom, harige viervoeters, biodiverse natuur, voeding en tuiniers!

Hier ben ik weer met mijn darm-brein obsessie. Het moest dan maar zo interessant niet zijn!

Aanleiding voor dit schrijven is alweer een nieuw boek over dit thema. Het boek “De bacterie en het brein. De invloed van je darmflora op de gezondheid van je hersenen“. Dit werk van auteur Iris Sommer is in mijn ogen een must read voor iedereen die bezig is met het thema natuur en gezondheid. Waarom? Omdat het er hoe langer hoe meer naar uitziet dat ons darmmicrobioom of onze darmflora een enorm groot effect uitoefent op ons psychisch en fysiek welzijn. Ok, de link met gezondheid is daarmee duidelijk gesteld, maar wat heeft dit met natuur te maken?

Contact met natuur – bij voorkeur veilige biodiverse natuur – kan waarschijnlijk zowel rechtstreeks als onrechtstreeks een positieve impact hebben op datzelfde darmmicrobioom.

Rechtstreeks doordat we op die manier bijvoorbeeld contact maken met goede micro-organismen die ons darmmicrobioom zullen verrijken. Belangrijk, want een rijker darmmicrobioom of een gevarieerdere darmflora blijkt uit onderzoek beter voor ons fysiek en psychisch welzijn dan een aan soorten arme darmflora.

Onrechtstreeks doordat we, door middel van contact met veilige natuur, ons parasympatisch zenuwstelsel en onze nervus vagus gaan prikkelen. Dit zal resulteren in stressvermindering. Minder chronische stress betekent een positieve impact op het darmmicrobioom.

Daarnaast zou het kunnen dat, door aan iets zoals tuinieren te doen, we niet alleen in contact komen met goede micro-organismen, maar ook gezonder, gevarieerder en vezelrijker zullen eten. Dit blijkt gunstige effecten teweeg te brengen op ons darmmicrobioom of op het aantal en de soorten bewoners die in onze darm zullen en willen leven.

Benieuwd naar wat ons darmmicrobioom of onze darmflora voor onze (brein)gezondheid kan betekenen? Wat het effect is van chronische stress, harige huisdieren, voeding met veel vezels en polyfenolen (een kleurstof uit groenten en bonen), contact met (biodivers)groen en tuinieren? Benieuwd? Lees dan hier verder.