Auteur: Sara Adriaensen

nieuws

Vergankelijkheid en dood

“Dark Sun”, Wikimedia

Mijn zusje is nu bijna een jaar geleden gestorven. Dat doet me denken aan de dood en aan iets wat ik een tijdje terug beleefde.

Toen mijn moeder aan haar neef – dokter met een grote interesse in psychologie en psychiatrie –  vertelde dat mijn dochter ervan droomde om psychiater te worden, raadde hij haar aan om de boeken van Irvin D. Yalom te lezen. Onmiddellijk schoot ik in actie en plunderde al de boeken van Yalom uit de plaatselijke bibliotheek. Teveel leesvoer voor een meisje van 17. De stapel Yalom’s op de piano bleef hoog, de aantrekkingskracht die hij op me uitoefende groot. Daarom besloot ik er zelf een paar uit te halen. Ik verslond ze in enkele weken. Interessant! Waarom lees ik dit nu pas, 20 jaar na mijn afstuderen? Maar het is nooit te laat om prachtige dingen te ontdekken. Bedankt waarde neef van mijn moeder.

Yalom heeft wat met de dood en doodsangst. Omdat mijn mama op dat moment net van kanker aan het genezen was, grijpt vooral het boek ‘Tegen de zon inkijken. Doodsangst en hoe die te overwinnen’ mij aan. Een boek dat helpt om de dood en onze sterfelijkheid beter te begrijpen en te accepteren. Het is uit dit werk dat ik wat zal vertellen en uiteraard, voor jullie lieve lezers, wat linken zal maken naar de natuur. Nieuwsgierig naar meer, lees dan hier verder.

nieuws

Plantblindheid

Volgens mij bestaat er in onze westerse maatschappij iets wat ik aanduid met de term Nature Contact Disorder. In het algemeen Nederlands speek ik over een natuurcontactstoornis. Om deze stoornis te overwinnen ontwikkelde ik samen met andere experten een training; Nature Contact Training. Maar waarom zouden we ons moeten trainen in het contact maken met natuur en dus in het contact maken met planten. Wel, een van de redenen is het overwinnen van onze plantblindheid. Ooit al eens gehoord van dit bijzondere begrip?

Veel westerse mensen, vooral diegenen die in grote moderne steden wonen, kennen nog amper een handvol plantensoorten. Het probleem is niet alleen dat we ze niet meer kennen, we merken ze ook onvoldoende op. Het onvermogen om planten op te merken of te identificeren in onze omgeving staat bekend onder de noemer plantblindheid. 

Het waren twee botanisten, James Wandersee en Elisabeth Schussler, die ooit de term plantblindheid in het leven riepen. Volgens hen hebben onze hersenen de neiging om planten uit ons bewustzijn weg te filteren; een cognitieve bias om planten te negeren zou je kunnen zeggen. 

Dit gezegd zijnde maak ik eerst een kanttekening voor ik verder ga met mijn verhaal. De cognitieve bias waar Wandersee en Schussler over spreken, bestaat volgens mij in de eerste plaats voor planten zonder vruchten of bloemen. Waarom zeg ik dit? Omdat men heeft gezien dat bloemen – zeker exemplaren in felle kleuren – eerder dan groen gebladerte onze aandacht trekken. Dit komt waarschijnlijk doordat bloemen in vele gevallen een voorteken zijn van voedsel, waardoor zij een cue zijn voor overleving. Zaken die onze overleving ten goede komen, zoals bloemen, vruchten, water en dieren, zullen automatisch onze aandacht trekken. Vandaar dat ik denk dat de cognitieve bias waarover men het hier heeft, vooral van toepassing is op planten zonder bloemen of vruchten. Verder onderzoek zou hier volgens mij nuttig zijn.

Zaken die onze overleving ten goede komen, zoals bloemen, vruchten, water en dieren, zullen automatisch onze aandacht trekken.

Als je weet dat onze visuele waarneming heel gevoelig is voor specifieke patronen of cues, is de cognitieve bias om planten te negeren niet onlogisch. Zo trekken vooral dingen uit de omgeving die op een gezicht lijken snel onze aandacht waardoor we ze direct opmerken. De meeste planten beschikken niet over cues die op een menselijk gezicht lijken en ontsnappen daarom sneller aan onze aandacht. 

Verder geeft de visuele cortex voorrang aan voorwerpen die bewegen zoals dieren of aan dingen die potentieel bedreigend zijn. Planten zijn meestal niet direct levensbedreigend, vrij statisch en veranderen of bewegen niet zo snel als dieren. Daarom verdwijnen ze sneller naar de achtergrond van onze perceptie en filteren we ze algauw weg uit ons aandachtsveld.

Wanneer je dit alles weet, besef je waarschijnlijk dat mensen moeten worden geholpen om hun zintuigen voor planten open te stellen. Dit kan best gebeuren door reeds in de kindertijd te leren over planten en direct contact te maken met planten. Maar evengoed later in ons leven kan men bijvoorbeeld via iets zoals Nature Contact Training werken aan zijn of haar plantblindheid en terug leren om planten op te merken of te ‘zien’ in de eigen omgeving.

Het boek De Principes van Nature Contact Disorder en Nature Contact Training is binnenkort beschikbaar, hou voor de juiste datum zeker deze website in de gaten.

nieuws

Welke rat ben jij en welke rat zou jij willen zijn? Een labo-, stads- of plattelandsrat?

Mouse (1821) by Jean Bernard (1775-1883). Original from The Rijksmuseum. Digitally enhanced by rawpixel.

Mijn volgende boek gaat over een hedendaags probleem Nature Contact Disorder en een mogelijke oplossing voor dit probleem Nature Contact Training

Het bestaan van Nature Contact Disorder heeft met verschillende factoren te maken. Een van deze factoren is het gebrek aan een verrijkte leefomgeving en het gebrek aan een leefomgeving die overeenkomt met de oorspronkelijke habitat van homo sapiens zijnde de natuur. 

Over het belang voor onze fysiek, psychisch en sociaal welzijn van een verrijkte omgeving die overeenkomt met onze oorspronkelijke habitat staat er op deze website reeds een artikel. Het gaat om een artikel naar aanleiding van een boek van de Duitse professor Nobert Sachser. Het artikel dat jij op dit moment aan het lezen bent, bouwt hierop verder. Waarom? Wel na het lezen van Sacher zijn experimenten was mijn nieuwsgierigheid nog meer geprikkeld. Hongerig als ik was naar meer informatie over dit onderwerp ging ik in de literatuur op zoek naar gelijkaardige experimenten. En inderdaad, er bleek heel wat onderzoek te bestaan naar het effect van een verrijkte omgeving op het brein en het gedrag van muizen en ratten. Zo kwam ik in een boek van Sue Stuart Smith bijvoorbeeld een toepasselijke passage tegen over wat zij laboratten, plattelandsratten en stadsratten noemt.  Benieuwd naar wat ik uit deze experimenten leerde? Lees hier verder

nieuws

Natuur als medicijn of natuur als vitamientje?

Binnenkort komt mijn nieuwe boek uit. Een boek waarin ik een hedendaags probleem – Nature Contact Disorder – en een mogelijke oplossing voor dit probleem – Nature Contact Training –  bespreek.

Maar hoe moeten we een natuurtherapie of een natuurtraining zien; als iets curatief of als iets preventief? Of anders gesteld; functioneert natuur eerder als een medicijn of als een vitamientje? Benieuwd naar het antwoord op deze vraag? Lees dan hier verder!

nieuws

Nature Contact Training oefening : Internaliseer ruimtelijke landschappen en krijg meer rust en orde in je hoofd

Nature Contact Training heeft te maken met het inzetten van (Oosterse) krijgs- en bewegingskunsten op een therapeutische manier, met meditatie, met ademhaling, met zelfmassage, met bloemen, met dieren, met bomen, met water, met planten… Het gaat om het maken van contact met natuur, met jezelf en met de ander via onze zintuigen, onze instincten, onze emoties, onze cognities en symbolen.

Met alles wat er me de afgelopen maanden overkomen is, lijkt mijn geest, bij tijd en wijle, onrustiger en chaotischer dan vroeger. Mijn brein gedraagt zich op die ogenblikken als een wild dier dat ongecontroleerd alle kanten opspringt. Ik merk bij mezelf dat ik in zo’n geval best een momentje van mentale rust en orde in mijn leven kan gebruiken. Dat helpt mij om te ontspannen en alles op een rijtje te zetten. Daar snak ik soms echt naar. 

Wat me in deze context opvalt is dat rommelige, benepen binnenruimtes enorm kunnen storen. Zo erger ik me bijvoorbeeld mateloos aan onze kleine volgestouwde living. Is het omdat dergelijke ruimtes de onrust en chaos in mijn hoofd aanwakkeren?  Wie weet?

In elk geval heb ik aan den lijve ondervonden dat – in tegenstelling tot een benauwde volgepropte leefruimte – een strandwandeling een echte verademing is. Letterlijk en figuurlijk. Waarom? Wat doet een weidse horizon aan de kust met mijn geest? Wat was het verschil met mijn kleine rommelige living? En bestaat er een oefening die mijn geest leegmaakt en ordent net zoals het turen naar een horizon aan de kust dat doet? Nieuwsgierig naar het antwoord? Ontdek het door verder te lezen via deze link.

nieuws

Naast animal assisted therapy, ocean therapy en forest bathing nu ook flower showering of flower therapy?

Contact met natuur kan veel betekenen in het leven van mensen met psychische, fysieke en sociale problemen. Vandaar dat ik het zo belangrijk vind om de boodschap uit te dragen dat contact met natuur goed is voor ons welzijn. Temeer nu mijn zusje, die zo veel heeft gehad aan natuur, er niet meer is. 

Als jij over therapeutisch contact met natuur reflecteert, wat gaat er dan door jou heen? De kans is groot dat je denkt aan contact maken met dieren, met bomen of met water. Er bestaat immers zoiets als animal assisted therapy (therapeutisch contact met dieren waaronder hippotherapie en aquarium therapie), bosbaden (therapeutisch contact met een bos) en oceaantherapie (therapeutisch contact met water).

Maar heb jij er al eens bij stilgestaan dat er naast dieren, bomen en water nog iets anders in de natuur is waarmee jij op een therapeutische manier contact kan maken? Waarover heb ik het dan? Over bloemen.

Roger Ulrich vermeldde niet voor niets in zijn beroemde Stress Reduction Theory vier elementen uit de natuur die onze kans op overleving vergroten en daarmee een landschap aantrekkelijk en tegelijkertijd helend zouden maken. Welke zijn deze vier magische elementen? Dat is simpel; water, dieren, bomen en jawel bloemen. Op de eerste drie elementen zijn er dus al therapiëen geënt. Ik heb het dan over de hierboven reeds vernoemde hippotherapie, bosbaden en oceaantherapie.

Maar waar blijven onze bloemen. Zeker als we beseffen dat contact met bloemen evengoed therapeutisch werkt? Over het gunstige effect van contact met natuur bestaat er inmiddels een grote berg onderzoek. Dat geldt ook voor de postieve invloed van dieren, bossen en water. Dat weten we. Wat we een stuk minder weten is dat er evengoed studies over de positieve impact van bloemen op onze gezondheid voorhanden zijn.

Waarom dan naar analogie met bosbaden geen flower showering of een soort van bloementherapie? En hier maak ik meteen even een kantlijn, want het woord therapie is hier misschien iets minder op zijn plek. Dit omdat ik natuur in de eerste plaats zie als iets preventiefs. Daarmee wil ik zeggen; blijf met je voeten op de grond staan en zoek altijd professionele hulp als er echt iets schort. Natuur en dus ook bloemen kunnen iets doen, maar ze zullen je niet verlossen van zware kwalen of problemen. Daarin moeten we realistisch blijven.

Goed, hoe kom ik eigenlijk op de idee om het gebruik van bloemen ten gunste van ons welzijn meer te promoten?  Wel, enige tijd geleden vroeg uitgeverij Lannoo mij om een boek te schrijven specifiek over de therapeutische kracht van bloemen. Zelf ben ik al jaren bezig met het bestuderen van de impact van natuur op onze gezondheid en met het uitwerken van een soort van therapeutische op natuur gebaseerde training die luistert naar de naam Nature Contact Training. Bossen, water, dieren en bloemen maken daar onderdeel van uit. Toch had ik zelf niet direct gedacht om een boek uit te brengen exclusief rond bloemen, ik ben immers geen florist of zo. Echter, hoe meer ik erover nadacht en hoe meer ik over het thema las, hoe meer ik besefte dat bloemen een belangrijke plaats innemen in datgene waarmee ik bezig ben. Om mensen ter bevordering van hun mentaal, fysiek en sociaal welzijn meer contact te laten met natuur, kunnen bloemen een handig hulpmiddel zijn. Contact met bloemen maakt daarom deel uit van Nature Contact Training. Temeer omdat contact met bloemen iets relatief eenvoudig en toegankelijk is. Zeker in vergelijking met bijvoorbeeld een bos of dieren. Niet iedereen verkeerd namelijk in de mogelijkheid om dagelijks of weekelijks het bos in te trekken, een hond in huis te halen of een paardentherapie te bekostigen. Met bloemen daarentegen is het anders. De meeste mensen kunnen wel een bloemetje in huis halen. Dat hoeft geen peperduur boeket te zijn, enkele zelfgeplukte exemplaren of een bloeiend kamerplantje zijn op zich al voldoende.

Daarnaast is het mooie aan bloemen, ten opzichte van bomen, dat ze in zovele, vormen, kleuren en geuren bestaan en dat zoals jullie wellicht weten bepaalde kleuren en geuren helende eigenschappen bezitten. Denk in deze context maar aan het bestaan van aroma- en kleurentherapie. Ik wil daarmee niet zeggen dat er onder de bomen geen therapeutische kleuren en geuren voorkomen, maar het keuzepalet bij bloemen is nu eenmaal vele malen groter als het om de variëteit aan kleuren en geuren gaat.

Dat maakt dat bloemen extra leuk zijn om mee te experimenteren als het draait om het samenstellen van ’therapeutische’ boeketten zoals een anti-stress of een moodboosting boeket. Want het moet gezegd worden, net zoals niet alle bossen even therapeutisch zullen werken, zullen ook niet alle bloemen of bloemencreaties voor iedereen of voor eender welk probleem even helend zijn. Om te weten welke bloemen je best voor wat gebruikt, schreef ik het boek ‘Doctor Flower De therapeutische kracht van bloemen‘.. Daarin staat beschreven hoe je bloemen kan het inzetten voor onder andere stress, mood, aandacht, herstel en slaap. Want zoals je ondertussen al zal vermoeden, ben ik er van overtuigt dat bloemen net zoals dieren en bossen over een helende kracht beschikken. En misschien zegt jouw dokter volgende keer wel als jij jezelf niet lekker voelt, in plaats van ga eens in het bos wandelen, verwen jezelf eens met een mooie ruiker bloemen. Wat het ook moge zijn, een bloemendouchke of een bosbadje, onderschat de helende kracht van de natuur nooit.

nieuws

De waterlelies van Monet; een panoramisch natuurtafereel als meditatieruimte

Mijn dochters zijn voor het eerst alleen op vakantie geweest. De jongste nog maar net 18 en de oudste 19. Allebei dus meerderjarig en klaar om de wijde wereld in te trekken. Ze kozen voor de cultuur- en lichtstad Parijs. Bovenaan hun verlanglijstje met “must sees” stond niet zoals verwacht de Eifeltoren, maar wel een bezoek aan het Musée de l’Orangerie. Daar moesten en zouden ze de ‘Grandes Décorations’ of de zogenaamde panoramische opstelling van de waterlelies van Monet bewonderen. Dat hebben ze van geen vreemden, zelf was ik vroeger ook helemaal weg van Monet en zijn waterlelies. Ik herinner me nog vaag de warme zomerdag waarop ik een bezoek bracht aan zijn paradijslijke tuinen in Giverny. Om nog maar te zwijgen van het kinderboek over het leven en werk van deze meester. Dat sprak zo tot de verbeelding! 

Terug naar mijn meisjes. Toen ze van hun tripje terugkwamen en enthousiast over hun Franse avontuur vertelden, was er één zinnetje dat nog een hele tijd bij me bleef hangen: “Mama, wist je dat Monet de waterlelies speciaal zo heeft ontworpen dat het lijkt alsof je in het schilderij zit? En wist je dat deze unieke opstelling en dit thema hem hielp om te mediteren?” 

Wow, hier moest hier meer over weten. Hetgeen ze me toevertrouwden sloot tenslotte aan bij datgene wat ik vertelde in mijn nieuwe boek Doctor Flower, De therapeutische kracht van bloemen. Mijn buikgevoel had destijds blijkbaar al aangegeven dat de waterlelies de ideale inspiratiebron zijn voor het maken van een anti-stress boeket. Jawel, een boeket dat je ontspant en even je geest leegmaakt, net zoals dat bij meditatie gebeurt.

Benieuwd naar het verhaal en de diepere betekenis achter dit werk of anders gezegd naar de link tussen de waterlelies van Monet en meditatie en ontspanning? Nieuwsgierig waarom ik – zeker wanneer ik tegenwoordig naar het nieuws luister of mijn energiefactuur ontvang – verlang naar mijn eigen ‘Grandes Décorations’ om in weg te kruipen?

Lees hier verder

nieuws

Wat kunnen planten betekenen voor de student en welke zijn de meeste geschikte groene kotgenootjes?

Donderdagavond, ik ben op de terugweg van mijn uitgever en hoor in de auto op de radio een nieuwsbericht. Het gaat over een proefproject waarbij men nagaat of planten een gunstig effect uitoefenen op blokkende studenten. Normaal gezien let ik tegenwoordig niet meer zo op het nieuws; het is meestal eerder negatief en deprimerend dan opwekkend. Maar ditmaal bereikte het bericht op de een of andere manier toch het bewuste deel van mijn brein. Het bleef daar even rondwaren en zorgde voor een aantal associaties waaronder de gedachte aan het artikel dat ik op dat moment aan het schrijven was – datgene over de rozenblaadjes en de goede cijfers – en de gedachte aan mijn bezoekje aan de Gentse floraliën van een aantal weken terug. Oh ja, was het niet daar dat ik een ‘groen’ kot had gezien? Een stand die een prijs wegkaapte? Dat moest ik thuis eens nakijken?

Ja, ik had gelijk. Er is wel degelijk een link tussen het nieuwsbericht en de floraliën. Deze oeroude planten en bloemenbeurs behoort tot een van de partners van het project in kwestie. Het project dat luistert naar de toepasselijke naam ‘Blok je groen!’.  Het doel; nagaan hoe planten studenten kunnen bijstaan bij het blokken. Ruimer bekeken wil men een antwoord formuleren op de vraag: hebben planten een gunstig effect op het mentaal welzijn van de blokkende student?

Fantastisch dat er wat meer onderzoek gebeurt naar de invloed van binnengroen, dat gebeurt nog veel te weinig. De aandacht voor binnenbeplanting is ondermaats, zeker in instellingen zoals scholen en ziekenhuizen. Dit terwijl er daar net veel winst te behalen valt met de plaatsing van de juiste planten. Winst op het gebied van het mentaal, fysiek en sociaal welzijn.

Daarnaast is het zeker een must om meer initiatieven te ondernemen die specifiek te maken hebben met het verbeteren van het mentaal welzijn van onze sympathieke studentjes. Het is namelijk een bevolkingsgroep die hoe langer hoe meer te kampen heeft met mentale problemen (cijfers). En mocht het zo zijn dat planten een gunstige weerslag hebben op de blokkende student, dan is er nog veel werk aan de winkel. Want bedenk jij nu maar eens voor mij een aantal aangename groene openbare studieplekken. Niet zo simpel hé! Het is daarmee in Vlaanderen als je het mij vraagt heel armetierig  gesteld.

Goed, maar hoe ging het project ‘Blok je groen’ nu eigenlijk juist in zijn werk? Welke voorspellingen kunnen we maken op basis van bestaande, reeds afgeronde, onderzoeken? En hoe kunnen we ons kot of plaatselijke bib het beste groen inrichten?

Benieuwd naar het project, naar wat de wetenschap zegt en naar enkele tips in verband met de meest geschikte groene blok- of kotgenootjes? Waar wacht je nog op? Druk op deze link en lees snel verder.

nieuws

Aan alle studenten: geloof het of niet, maar hier twee bloemengeuren die jouw examenresultaten de hoogte in kunnen laten schieten

Mijn vader toen hij een jaar of zes was. Mocht de plant op de achtergrond echt zijn geweest, zou hij dan de resultaten van klein ‘Walterken’ hebben beïnvloed? Misschien wel, want ten tijde van deze opname was hij de primus van de klas en later – toen er alleen nog maar een bokaal met een karper in grijs water op zijn kamer stond – kelderden zijn cijfers en werd hij een soort van opstandig ‘varken’.

Wist jij dat ons olfactorisch systeem of simpeler gezegd onze goede oude neus rechtstreeks in contact staat met centra in ons brein die betrokken zijn bij ons geheugen? Als je hiervan op de hoogte bent, dan is het niet zo gek om te bedenken dat het opsnuiven van welbepaalde (bloemen)geuren jou een handje kunnen helpen bij het naar boven halen van herinneringen.

Meestal zijn dat herinneringen aan specifieke plekken of gebeurtenissen – neem nu de geur van meiklokjes, die voert mij terug naar de tuin van de grootmoeder van mijn man-, maar dat kunnen natuurlijk evengoed herinneringen aan bepaalde teksten of formules zijn die je de dag ervoor probeerde van buiten te blokken.

Kortom, door de link die er bestaat tussen ons reukorgaan en ons geheugen, kan je (bloemen)geuren inzetten om dingen beter te memoriseren of te onthouden.

Handig voor de studenten onder ons! Toch! Maar hoe kan je als pupil jouw examenresultaten een beetje proberen op te krikken met de geuren van moeder natuur? Benieuwd naar datgene wat ik hierover te vertellen heb, lees hier verder en ontdek wat de hond van Pavlov, Cesar Millan, rotte kaas, roosjes en jasmijn te maken hebben met een goed rapport.

nieuws

Investeren in kunst met natuur; goed voor je portemonnee en goed voor je gezondheid!

Mijn vader, ondertussen 80 jaar oud, fabriceert veel werkjes met natuurtaferelen. Therapeutisch voor hem om het te maken en helend voor mij om naar te kijken. Merci papa!

Als complete leek op het gebied van economie en financiën voel zelfs ik dat er op dit ogenblik sprake is van een inflatie. Om onze zuur verdiende spaarcentjes op de bank niet te zien wegsmelten als sneeuw voor de zon ben ik, zoals iedereen waarschijnlijk op dit eigenste moment, op zoek naar een goede investering! Niet gemakkelijk. Al uren heb ik er mijn hoofd over gebroken. En als rasechte denker, denk ik dat het eerder bij gedachten dan bij daden zal blijven. Enfin, een van de pistes die de revue zijn gepasseerd is kunst en dan meer specifiek kunst die op de een of andere manier refereert naar natuur. Als ik alle pro’s en contra’s, om hierin te beleggen, bij elkaar leg, dan kom ik tot de conclusie dat dit weleens een fantastische investering zou kunnen zijn. Dit zowel voor je portemonnee als voor je eigen gezondheid. Ik leg jullie hieronder aan de hand van een stukje wetenschap uit waarom. Vervolgens geef ik enkele tips over wat je kunstwerk zoal het beste inhoud, om daarna de verschillen in voorkeuren tussen mannen en vrouwen en het tijdstip van de dag waarop je het kunstwerk bewondert onder de loep te nemen. Eindigen doe ik met een stukje tekst over abstracte kunst en instellingen. Hebben jullie er zin in? Ja, lees dan hier verder.