Auteur: Sara Adriaensen

Ik maak me vanuit mijn opleiding klinische psychologie en vanuit mijn mens-zijn zorgen omdat er op zo’n grote schaal eenzaamheid heerst in onze westerse wereld. Het dreigt een megatrend te worden. Temeer omdat ik weet hoe bedreigend eenzaamheid kan zijn voor onze gezondheid. Zo blijkt uit onderzoek dat eenzaamheid ongezonder is dan roken of te weinig bewegen. Ik maak me verder zorgen omdat egoïsme, materialisme en narcisme in onze maatschappij aan een opmars bezig zijn.  

Zeker als ik besef dat we deze eigenschappen in verband kunnen brengen met eenzaamheid en sociaal isolement. Ik maak me tot slot zorgen omdat er zoveel natuur verdwijnt en onze band met natuur zoek is. Niet in het minst als ik aan de studies denk die ons laten zien dat natuur kan bijdragen aan altruïsme en minder eenzaamheid.

De beste boeken zijn niet deze waar jij naar op zoek bent maar diegene die jou vinden. Het lijkt alsof je ze wel in je vizier moest krijgen, alsof ze niet toevallig op je pad komen, alsof ‘it is ment to be’. Dit was ook het geval bij het boek ‘Eenzaamheid’ van de Duitse neuroloog, psycholoog en filosoof Manfred Spitzer. Toen ik wat in het boek bladerde merkte ik dat hij, net zoals mezelf, linken maakt tussen natuur en eenzaamheid. Onmiddellijk schieten me er dan vragen te binnen over dingen zoals, wat is het verband tussen een afname van natuur in onze westerse wereld enerzijds en een toename van eenzaamheid anderzijds?  Hoe komt het dat we, door de eenzaamheid op te zoeken in de natuur, ons contradictorisch genoeg juist minder eenzaam voelen? Als we weten welke invloed eenzaamheid heeft op onze gezondheid, is het verminderen van eenzaamheid dan één van de belangrijkste helende factoren van natuur? Belangrijker dan bijvoorbeeld het feit dat natuur ons meer zou doen bewegen of onze immuniteit zou verhogen? Kan meer natuur er met andere woorden voor zorgen dat er minder dodelijke slachtoffers vallen ten gevolge van eenzaamheid? En zo gaat het in mijn hoofd nog een tijdje door. Waar het eigenlijk volgens mij op neerkomt is dat eenzaamheid een belangrijk hedendaags thema is, zeker in relatie tot natuur. Lees verder.

Enkele weken geleden contacteerde een journaliste mij met de vraag wat het effect is van bloemen op onze psyche. Dit zette mijn denkmachine in gang. Wat doen bloemen eigenlijk met een mens? Wat maakt dat mensen zich zo aangetrokken voelen door bloemen. Daar had ik met mijn grote voorliefde voor omgevingspsychologie natuurlijk al heel wat over gelezen, maar nog nooit had iemand mij die vraag zo concreet gesteld.

Na wat grasduinen kwam ik verschillende onderzoeken tegen die laten zien dat bloemen ons een positief gevoel bezorgen. Meer zelfs ze zorgen voor opwinding of zoals men in het Engels zegt arousal.  Zeker de felgekleurde exemplaren bezorgen ons eerder een dosis ‘arousal’ dan dat ze ons kalmeren. Men spreekt in dit kader binnen mijn vakgebied over de ‘WOW factor’, het buitenproportioneel effect, van bloemen.

Maar hoe komt het dat bloemen ons net zoals seks opwinden, dat ze ons arousal bezorgen? Is er een analogie tussen beide? Het feit dat bloemen ons een positief gevoel geven zou evolutionair te verklaren zijn doordat bloemen naar vruchten verwijzen en dus een teken zijn van toekomstig voedsel.  Het lijkt logisch, ons buikje kunnen vullen is vanzelfsprekend cruciaal. Toch blijf ik bij deze uitleg wat op mijn honger zitten. Er zijn eetbare bloemen, maar het is nog even wachten op echt voedsel bij het zien van een ontluikende bloem. Is er niet meer aan de hand, welke evolutionaire processen zijn er nog van tel?

Wel, volgens mij is er nog een andere verklaring waarom bloemen bij ons niet alleen een positief gevoel maar meer specifiek net zoals bij seks arousal of een ‘WOW’ effect oproepen. Mijn ‘Coïtus Naturalis’ hypothese is dat ze dit doen omdat ze refereren naar voortplanting. Bloemen zijn tenslotte niets anders dan de geslachtsorganen van planten. Verder is voortplanting via seks net even belangrijk voor onze overleving als voedsel.  Het zijn beide basisbehoeften. In deze zin is de tweede hypothese even plausibel als de eerste. Zeker wanneer we weten dat we als mens een diepere verbinding kunnen hebben met planten, dat we hun taal onbewust begrijpen en zelfs spreken.

Verder is er het cultureel aspect, zijn er de mooie gedachten die worden opgeroepen bij het zien of ruiken van bloemen. Deze gedachten worden doorgaans gelinkt aan vreugde, intimiteit en seks. Dat zijn de vrije associaties die we maken wanneer we ons tussen de bloemen begeven. Zowel het aanvoelen van de seksualiteit van de plant zelf als de link met datgene dat we kunnen omschrijven als het begrip ‘seks’ bepaalt dus onze beeldvorming.
De verwondering die wordt opgeroepen, de fysieke aantrekkingskracht die er van uitgaat, lijkt dan plots zeer logisch voor bloemen.

Niet gek dat bloemen al zeer lang in de geschiedenis symbool staan voor liefde. In de kunst bijvoorbeeld wordt de bloem al eeuwen gebruik als metafoor voor vooral vrouwelijke maar evengoed soms mannelijke geslachtsorganen en dus voor voortplanting. Hieronder enkele illustraties en duiding van de link tussen erotiek en bloemen.

Heb je er al eens bij stilgestaan dat wanneer je met je kinderen in de lente een bezoekje brengt aan prachtige lentebloeiers, zoals de boshyacinten in het Hallerbos, je eigenlijk naar plantenseks staat te kijken. Is de uitbundige bloei van planten in de lente niet een en al vertoon van genitaliën? Alsof je door de rosse buurt wandelt? Misschien, volgens sommigen onder jullie, wat seksitisch van toon, maar heb ik geen gelijk als ik zeg dat bloemen gewoon de geslachtsorganen van planten bevatten?

lees verder

Het boek ‘Persoonlijke notities’ van de Romeinse keizer Marcus Aurelius omvat een samenstelling van bondige filosofische gedachten. In dit, oospronkelijk titelloos, document noteerde Marcus zijn belangrijkste, op de stoïcijnse leer gebaseerde, overtuigingen. Het werk, dat bestaat uit twaalf boeken, is aan zichzelf gericht en biedt een soort van zelfreflectie over thema’s zoals emotionele problemen, de plaats van de mens in het groter geheel van de kosmos, de nietigheid van ons bestaan, het begrip verandering, de samenhang tussen de dingen en het aanvaarden van wat het lot ons brengt.

Zo zegt hij bijvoorbeeld dat, in vergelijking met het bestaan van onze planeet aarde, ons eigen leven maar een heel klein stipje is dat maar een heel klein plekje inneemt. Het is niet erg dat ons leven maar een zeer tijdelijk karakter bezit. Marcus leert ons te relativeren. We zijn allemaal uit de natuur, dezelfde elementen, opgebouwd en we zullen uiteindelijk allemaal  terug uit elkaar vallen in diezelfde elementen. We keren weer terug naar onze begintoestand. Dit is nodig om de kosmos te laten voortbestaan. Op deze manier verdwijnen we ook niet echt. We blijven in een andere toestand, in een andere samenstelling van elementen, in de natuur voortbestaan. De kosmos is volgens de stoïcijnen een groot levend wezen waarvan alle delen met elkaar meevoelen en verbonden zijn. Verandering in het ene deel bewerkstelligt verandering ergens anders. Kortom de ‘Persoonlijke notities’ getuigen van een groot respect voor de mens, de natuur en de kosmos.

(4.5) “De dood is net zoiets als de geboorte, een geheim van de natuur. Verbinding van elementen en oplossing in weer dezelfde.  ….”

(4.14) “Je bent ontstaan in de kosmos. Je zult verdwijnen in wat je voortbracht; liever gezegd, je zult opgenomen worden in de scheppende kracht van die kosmos, volgens de wet van de verandering.”

(5.24) “Denk aan het geheel van materie, waarvan een miniem deel het jouwe is, en aan de eindeloze tijd, waarvan aan jou een ondeelbaar klein ogenblik is toegemeten, en aan het geheel van alle lotsbeschikkingen en hoe klein de rol is die jij speelt.”

 (11.10) “Het natuurlijke kan nooit inferieur zijn aan het artificiële. Kunst imiteert natuur, niet omgekeerd.”

-marcus aurelius –

Lees dit opiniestuk verder.

Het enige echte boek van Dr. Qing Li ‘Shinrin-Yoku. De kunst en wetenschap van het bosbaden’ ligt nu in de winkelrekken!

Op de afgelopen editie van de Frankfurter Buchmesse was er enorm veel belangstelling voor hét boek over een van de meest  besproken trends. Over welk boek gaat het? We hebben het over ‘Shinrin-Yoku. De kunst en wetenschap van het bosbaden’. Dit boek geschreven door de bekende Japanse dokter Qing Li laat zien hoe natuur ons gezond en gelukkig kan maken.

De Nederlandse term voor het Japanse woord Shinrin-Yoku is ‘bosbaden’? Het programma rond Shinrin-Yoku werd reeds in de jaren 80 van de vorige eeuw in Japan geïntroduceerd om het geluk en de gezondheid van de bevolking te verbeteren.  Door de medidatieve activiteit van het bosbaden dompelen we onze 5 zintuigen letterlijk onder in de natuur. Het gevolg is dat ons lichaam en onze geest na onze drukke dagelijkse beslommeringen even tot rust kunnen komen.

Het behoeft dus geen uitleg dat Shinrin-Yoku in Japan enorm populair is. Maar hier blijft het niet bij. Stilletjes aan is de kunst van het ‘bosbaden’ de hele wereld aan het veroveren. Wil je weten hoe je optimaal van de voordelen van deze vorm van natuurtherapie kan genieten dan is dit prachtig geïllustreerde boek een echte must-have.

Overtuigd? Deze week kregen we een berichtje in onze mailbox van de uitgeverij om te melden dat het eindelijk zover is. Het langverwachte boek ligt in de rekken. Rep je dus naar je dichtstbijzijnde ‘bookstore’ om als een van de eersten een exemplaar van dit iconisch boek te bemachtigen.

Auteur: Dr. Qing Li

Titel: Shinrin-Yoku. De kunst en wetenschap van het bosbaden

Uitgeverij: Lev.

Omvang: ca. 224 pag., geïllustreerd

Zonder de planten die ons met voedsel, energie en zuurstof verzorgen, zouden wij op aarde nog geen week overleven. Merkwaardig genoeg golden planten eeuwenlang als schepsels van een lagere orde, ietsje boven de levenloze wereld. Sinds kort heeft wetenschappelijk onderzoek bevestigd wat Darwin al vermoedde: dat planten ondanks hun (schijnbare) onbeweeglijkheid over verbazingwekkende vaardigheden beschikken, en zelfs over intelligentie.

Behalve de vijf zintuigen van de mens beschikken planten nog over minimaal vijftien andere. Om elektromagnetische velden te scannen, de zwaartekracht van bloemen, takken en bladeren te berekenen en de chemische substanties van hun leefmilieu te analyseren. Met reukstoffen waarschuwen ze elkaar voor vijandige planteneters of lokken ze dieren aan om hen bij te staan in de verdediging. Met hun wortels vormen ze enorme netwerken en laten informatie over hun leefomgeving circuleren.

Zonder bewegelijke organen hebben zij een vorm van ‘zwermintelligentie’ ontwikkeld die hun overleven veiligstelt.

Wat planten zeker niet doen, is vegeteren. Meer kennis van hun buitengewoon slimme strategieën en vaardigheden kan ons bijvoorbeeld leren afstand te doen van pesticiden, of hun nano-intelligente systemen als voorbeeld te gebruiken voor computers en complexe netwerken.

Niet voor niets stellen vooraanstaande wetenschappers planten inmiddels op dezelfde evolutionaire trede als dieren. Stefano Mancuso geeft ons een uiterst toegankelijk geschreven inkijk in de fascinerende wereld van hun vaardigheden en intelligentie.

Stefano Mancuso     Alessandra Viola

Veel natuurverschijnselen vertonen onregelmatige of zelfs chaotische vormen die we niet met traditionele meetkunde kunnen analyseren – bijvoorbeeld de vorm van een wolk, de vertakkingen van een boom en de zigzagvorm van een bliksemschicht.

We kunnen inzicht krijgen in al deze ogenschijnlijk toevallige vormen met behulp van het revolutionaire concept van de fractale meetkunde – een nieuwe manier om naar de wereld te kijken gebaseerd op de theorie dat het geheel het deel bevat en het deel het geheel.

Deze wiskundige theorie kent talrijke praktische toepassingen – in de geologie is ze onmisbaar, in de geesteswetenschappen stelt ze ons in staat om de ontwikkeling van de demografie beter te begrijpen,…

Deze schijnbaar onregelmatige vormen worden fractals genoemd en zijn onderhevig aan vaste regels. Fractals zijn eindeloos fascinerende kunstmatige landschappen die overal om ons heen aanwezig zijn.

FRACTALE MEETKUNDE – EEN NIEUWE KIJK OP DE WERELD

Maria Isabel Binimelis Bassa