Back to beast: Leef terug meer als een beest!

Onlangs sprong de titel van een klein boekje me in het oog. Ik kreeg het, alsof het lot ermee gemoeid was, onder mijn neus geschoven in de plaatselijke bibliotheek. ‘Leef als een beest’ stond er. Interessant dacht ik en dat bleek na het lezen ervan ook zo te zijn.

Het boekje is op een zeer vlotte en toegankelijke manier geschreven door psychiater en hoogleraar Witte Hoogendijk en chef Boeken bij de Volkskrant Wilma de Rek. Zij laten ons zien dat de kloof die er heerst tussen datgene waarvoor ons lichaam gemaakt is en datgene wat we datzelfde lichaam heden ten dage aandoen, leidt tot modernetijdsziektes zoals  burn-out, depressie, obesitas en een hoge bloeddruk. Door meer te leven als een beest zouden we minder last hebben van beschavingsziektes. Hier ben ik het helemaal mee eens! Waarom? Hieronder een woordje extra uitleg.

Stel je gaat in het bos wandelen en ontdekt in het hoge gras een achtergelaten vossenjong. Je neemt hem mee naar je thuis; een appartement in het midden van Antwerpen waar de trams en bussen voor je deur voorbijrazen. Je maakt voor hem een nestje op je zetel. Vertroetelt hem de hele dag, kijkt samen met vossenjong televisie en propt hem vol met allerlei lekkers zoals pringles, oreo’s en cola. Is het dan raar dat na een paar weken een dik vossenjong je met zielige, doffe ogen aankijkt? Wellicht niet. De meesten onder ons vinden het gelukkig nog logisch dat het vossenjong ongelukkig is in deze situatie; omdat wilde dieren zoals hij nu eenmaal in het bos thuishoren.

Maar hoe zit het dan met mensen? Horen die eigenlijk wel thuis op een appartement in de stad, hun dagen slijtend op een stoel terwijl ze zich volproppen met allerlei calorierijke snacks? Zijn mensen eigenlijk ook van oorsprong geen dieren, net zoals het vossenjong, afkomstig uit de wilde natuur?

Het boek ‘Leef als een beest’ begint met een soortgelijk relaas. Een soort van eyeopener.

Wanneer je goed en wel beseft dat wij eigenlijk ook gewoon dieren zijn, of zoals Desmond Morris het zegt: ‘kale apen’, dan is het zeer confronterend om langs hoge grijze appartementsblokken te rijden gelegen in een betonnen jungle naast een of andere ring- of snelweg. In je gedachten zie je de mensen, of moet ik zeggen beesten, opeengepakt zitten in hun kleine betonnen hokjes.

Wat met varkens die opgehokt in een stal leven? Die krijgen gedragsstoornissen, worden gestrest of agressief. Bijten elkaars staart en oren af. Mensen vertonen veel gelijkenissen met varkens. Niet alleen fysiek maar ook sociaal. Als wij mensen te dicht bij elkaar zitten loopt het ook mis. We zijn tenslotte evengoed als varkens gewoon maar dieren. Al moeten we toegeven dat we dieren zijn met een geavanceerde vorm van sociaal gedrag, een eusociale soort.

In het boek ‘Over groen en gezondheid. Groen als medicijn?’ maakten mijn man en ik al de vergelijking tussen twee groepen dieren. Een die in gevangenschap moet leven en wel voldoende eten en drinken krijgt maar gespeend wordt van zijn of haar natuurlijke habitat en een die in gevangenschap leeft, in een decor dat volledig lijkt op hun natuurlijke habitat. Het resultaat is dat de eerste groep gemakkelijker gestresseerd, angstig en depressief gedrag zal vertonen dan de tweede. Bij mensen van het ras ‘Homo sapiens’ is dit evengoed het geval.

Sommige religies willen ons doen geloven dat wij opeens, bij wijze van spreken uit het niets, op aarde zijn verschenen. Wij zijn door een magische hand geschapen. Dit doet ons vergeten dat wij net als andere diersoorten het product (en dus naar alle waarschijnlijkheid niet het eindproduct want evolutie is een proces dat altijd bezig is) zijn van een evolutie- en selectieproces. Wij zijn uit andere soorten ontstaan en niet zomaar in een keer in de gedaante van de hedendaagse mens op onze planeet verschenen. Het bewijs van ons ‘dierlijke’ zijn enkele oude resten die we nog altijd in ons meedragen. Denk maar aan ons staartbeentje (een overblijfsel van een kwispelende staart) of aan onze wijsheidstanden (in vervlogen tijden handig gereedschap om grote stukken vlees te verorberen, nu iets minder functioneel sinds de uitvinding van fijngemalen preparé en kant en klaar gehakt in bakjes).

We kunnen met andere woorden niet ontkennen dat we, net zoals andere dieren, afstammen van andere (dier)soorten. De vraag is dan: als we gewoon beesten zijn moeten we dan ook niet (terug) wat meer gaan leven als (oer)beesten? Zeker in het geval ons gestel nog niet is aangepast aan onze moderne leefstijl. En ‘be a beast’ hoe doen we dat?

lees verder