Het boek ‘Persoonlijke notities’ van de Romeinse keizer Marcus Aurelius omvat een samenstelling van bondige filosofische gedachten. In dit, oospronkelijk titelloos, document noteerde Marcus zijn belangrijkste, op de stoïcijnse leer gebaseerde, overtuigingen. Het werk, dat bestaat uit twaalf boeken, is aan zichzelf gericht en biedt een soort van zelfreflectie over thema’s zoals emotionele problemen, de plaats van de mens in het groter geheel van de kosmos, de nietigheid van ons bestaan, het begrip verandering, de samenhang tussen de dingen en het aanvaarden van wat het lot ons brengt.
Zo zegt hij bijvoorbeeld dat, in vergelijking met het bestaan van onze planeet aarde, ons eigen leven maar een heel klein stipje is dat maar een heel klein plekje inneemt. Het is niet erg dat ons leven maar een zeer tijdelijk karakter bezit. Marcus leert ons te relativeren. We zijn allemaal uit de natuur, dezelfde elementen, opgebouwd en we zullen uiteindelijk allemaal terug uit elkaar vallen in diezelfde elementen. We keren weer terug naar onze begintoestand. Dit is nodig om de kosmos te laten voortbestaan. Op deze manier verdwijnen we ook niet echt. We blijven in een andere toestand, in een andere samenstelling van elementen, in de natuur voortbestaan. De kosmos is volgens de stoïcijnen een groot levend wezen waarvan alle delen met elkaar meevoelen en verbonden zijn. Verandering in het ene deel bewerkstelligt verandering ergens anders. Kortom de ‘Persoonlijke notities’ getuigen van een groot respect voor de mens, de natuur en de kosmos.
(4.5) “De dood is net zoiets als de geboorte, een geheim van de natuur. Verbinding van elementen en oplossing in weer dezelfde. ….”
(4.14) “Je bent ontstaan in de kosmos. Je zult verdwijnen in wat je voortbracht; liever gezegd, je zult opgenomen worden in de scheppende kracht van die kosmos, volgens de wet van de verandering.”
(5.24) “Denk aan het geheel van materie, waarvan een miniem deel het jouwe is, en aan de eindeloze tijd, waarvan aan jou een ondeelbaar klein ogenblik is toegemeten, en aan het geheel van alle lotsbeschikkingen en hoe klein de rol is die jij speelt.”
(11.10) “Het natuurlijke kan nooit inferieur zijn aan het artificiële. Kunst imiteert natuur, niet omgekeerd.”
-marcus aurelius –