Jawel, het is een beetje zoals bij de hond van Pavlov; biedt twee dingen tegelijkertijd aan – in dit geval bijvoorbeeld de geur van rozenblaadjes en een moeilijke wiskundige formule die je vanbuiten wil leren- en de volgende keer dat je diezelfde geurwolk van rozenblaadjes opsnuift, schiet je meteen die verduivelde wiskundige formule te binnen. Zeker als je de combinatie van het aroma van rozenblaadjes en de wiskunde formule een aantal keren tezamen aanbiedt. Waarom is dit zo? Aha, omdat ons reukorgaan –ons oudste en tegelijkertijd ons meest primitieve zintuig- rechtstreeks geconnecteerd is met ons geheugen. WOW!
Het is trouwens van deze rechtstreekse ‘bekabeling’ dat jij, beste student, handig gebruik kan maken om zonder veel extra moeite toch betere punten te behalen. Had ik dat maar 20 jaar eerder geweten.
Over honden gesproken; nu ik onverwacht ‘mama’ ben geworden van twee kleine harige schepsels, ben ik me wat gaan verdiepen in de psychologie van de hond. Dit in de hoop om van de meest hopeloze hondenbezitter –verwennerij is mijn zwakste punt- toch nog een eigenaar te maken die met zijn hond in de hondencommunity voor de dag kan komen.
Het is immers nooit te laat om het roer om te gooien, zo dacht ik alleszins toen ik naar de bib rende en met een stapel boeken terugkwam waaronder een exemplaar met de aantrekkelijke titel ‘de hond die te veel van zijn baas hield’. Aangezien mijn ‘bruine’ compagnon me zo graag lijkt te zien dat hij overal achter me aanhuppelt, zelfs tot op het toilet, geheel op mijn situatie van toepassing. Dat ‘als een hondje achter me aanlopen’ gedrag is uiteraard een extreme vorm van verlatingsangst. Bon, ik wijk weer af.
Uiteraard zat er bij deze stapel boeken eentje van hondensuperster Cesar Millan. Misschien had ik indertijd beter moeten luisteren naar het advies van mijn prof psychiatrie. Volgens haar was dierenpsycholoog de beste optie om later met een Porsche te rijden en waren wij ‘mensen’ psychologen sukkels die gedoemd waren om voor eeuwig en altijd met een oud gammel wrak te rijden. En ja, haar voorspelling is uitgekomen, al moet ik toegeven dat ik best content ben met mijn gammel wrak hoor.
Oef, ik ben bijna bij datgene waarover ik het wilde hebben. Cesar sprak over het aansturen van hondengedrag door middel van het toepassen van aangename geuren zoals die van lavendel. Door iets basaal zoals hondenvoer samen aan te bieden met lavendel, herinnert de trouwe viervoeter zich dit leuke momentje als je hem nadien aan een bosje lavendel laat ruiken. Daardoor functioneert het bosje lavendel als een soort van imaginair hondenkoekje. Gezonder en – in deze crisis niet geheel onbelangrijk- goedkoper dan al die fancy hondensnacks van tegenwoordig. Nu, om een lang verhaal kort te maken; de link tussen reuk en herinnering zorgt voor een soort van mindfuck bij de hond.
Terug naar het studeren. Kan je om het even welke geur aanwenden om je leerprestaties te verbeteren? Nee, mij lijkt het bijvoorbeeld niet slim om te oefenen met het aroma van beschimmelde kaas. Waarom niet? Omdat verrotte geuren wijzen op gevaar. Onze neus was voor de komst van de koelkast immers het instrument bij uitstek om te bepalen of voedingswaren nog eetbaar – lees ‘ongevaarlijk voor onze gezondheid’- waren of niet.
Het tegelijkertijd aanbieden van beschimmelde kaas met een wiskunde formule zou er met andere woorden voor kunnen zorgen dat je jezelf later, bij het ruiken van diezelfde kaas, wel de formule direct voor de geest kan halen, maar tegelijkertijd ook overvallen wordt door een negatief gevoel van stress. Iets wat we natuurlijk kunnen missen als de pest op pakweg een mondeling examen Frans. Goed, de boodschap is; niet trainen met geuren die jouw gezondheid in gevaar kunnen brengen, ook al zijn het geuren van moeder natuur.
Wat met bijvoorbeeld de geur van iets zoals een goedkope chemische geprepareerde geurkaars uit de supermarkt? Is dat evengoed als pakweg een bosje echte bloemen? Nee, dat is het volgens mij niet. Chemische labo geuren zijn in mijn ogen minder aangeraden dan de natuurlijke geur van bepaalde planten, bomen en bloemen.
Geuren van planten, bomen en bloemen zijn namelijk iets speciaals. Ze bevatten fytoncides; een soort van natuurlijke chemicaliën waarmee planten met elkaar communiceren en zich verdedigen tegen ziekten en plagen. Deze geuren kunnen daardoor niet alleen een gunstig effect uitoefenen op planten, maar ook op ons mensen.
Bovendien bevatten bepaalde planten-, bomen- en bloemengeuren chemische componenten die ons rustiger maken en onze concentratie bevorderen. Zijn dat, naast het sneller kunnen ophalen van herinneringen, geen bijkomende voordelen of troeven voor de ambitieuze student?
Om maar even te noemen; geuren die ons rustiger maken zijn onder andere deze van lavendel, sinaasappel, mandarijn, roos en jasmijn. Geuren die de concentratie bevorderen zijn onder andere deze van munt, rozemarijn en citroen.
Ja, het is intelligenter om tijdens het studeren je bureau te besprenkelen met de geur van lavendel, roos, munt, rozemarijn of citroen dan met die van een of ander chemisch parfum of van iets zoals rotte kaas.
Wat zegt de wetenschap? Lul ik hier maar wat uit mijn nek of is er ergens bewijs terug te vinden voor het feit dat bepaalde bloemen-, planten-, en bomengeuren je examenresultaten zouden kunnen opkrikken? Wat denk jijzelf? Doet er op dit moment eigenlijk niet zoveel toe, ik bespreek er sowieso twee; roos en jasmijn en maak na het lezen van onderstaand stukje tekst zelf maar uit of je in de kracht van geuren gelooft of niet. Waarom juist roos en jasmijn? Wel, omdat ze naast het verbeteren van jouw cognitieve prestaties je mogelijks ook rustiger maken en ervoor kunnen zorgen dat je een betere nachtrust hebt. En is dat nu niet net iets waar een student altijd al van heeft gedroomd?
Rozengeur; zalig om aan te snuffelen en goed om je cijfers naar boven te halen
Niet alles is altijd rozengeur en manenschijn, toch kan het heerlijke romantische aroma van roosjes jou als student op wolkjes laten lopen, zeker als je van deze geur gebruik maakt bij het vanbuiten blokken van saaie teksten of oeringewikkelde formules. Waarom zeg ik je dit? Wel, omdat ik een experiment zag passeren waaruit blijkt dat rozengeur ons leervermogen kan optimaliseren.
Duitse onderzoekers ontdekten meer bepaald dat studenten, die tijdens het leren, het slapen en het uitvoeren van een test werden blootgesteld aan rozengeur, betere resultaten behaalden in vergelijking met de arme poulains die geen rozengeur hadden geroken.
Hoe ging het hele gebeuren juist in zijn werk? Leerlingen uit het zesde leerjaar moesten thuis een week woordenschat leren in de aan- of afwezigheid van een stick besprenkeld met, jawel je raadt het goed, rozengeur. Zo kwam men op vier verschillende testgroepen: een groep met leerlingen die geen stick kregen, een groep die de stick alleen tijdens het leren op hun bureau moest leggen, een groep die hem zowel tijdens het leren op hun bureau moest leggen als tijdens het slapen op hun nachtkastje en last but not least een groep die de stick niet alleen tijden het leren en slapen bij zich moest houden, maar ook nog eens moest meenemen tijdens de woordenschattoets op school.
Wat zag men? Hoe meer blootstelling aan rozengeur hoe beter de toets. De groep, die zowel tijdens het leren, het slapen als de toets in contact kwam met rozengeur, scoorde wel tot 30% beter. Dit tegenover de groep die helemaal geen stick met rozengeur had gekregen!
Je ziet het, door de link die er bestaat tussen het geur- en geheugencentrum in ons brein, zorgt rozengeur er bij het leren en het slapen voor dat we dingen gemakkelijker kunnen onthouden en ophalen; zeker als diezelfde rozengeur nog eens vrijkomt op het examen of de toets in kwestie. Beste student, waar wacht je nog op nu je dit gelezen hebt? Hol naar de winkel, de tuin of het park en pluk een roosje om op je bureau of nachtkastje te zetten en snuif er zo nu en dan eens flink aan. Doe dit met je ogen en oren dicht en geniet. Heb je wat gespaard, dan kan je jezelf ook eens trakteren op een flesje kostbare rozenolie. Besprenkel een zakdoekje of speciale stick met een paar druppeltjes van dit magisch middel en ruik er bij tijd en wijlen even aan, ook tijdens je examen zelf.
Aroma van jasmijn; een magisch middel om je cognitieve prestaties te verbeteren, stress te verminderen en heerlijk te slapen
Geen fan van rozengeur? Dat is niet erg, want misschien kan het aroma van jasmijn je wel bekoren en je daardoor door de examens heen helpen.
Een studie van de Wheeling Jesuit University toont namelijk aan dat de nacht doorbrengen met jasmijngeur enerzijds je angsten vermindert en anderzijds je cognitieve vermogens en je slaap verbetert, meer zelfs nog dan de geur van een ander, in deze context, vaak aangeprezen middel zijnde lavendel.
Proefpersonen die tijdens het onderzoek de nacht moesten spenderen in een kamer met jasmijngeur sliepen vrediger en rapporteerden de volgende ochtend minder angstgevoelens in vergelijking met proefpersonen die de nacht doorbrachten in een kamer met lavendelgeur of met geen enkele specifieke geur. Bovendien waren de proefpersonen uit de jasmijnkamers de dag erna alerter en presteerden ze sneller en correcter op cognitieve tests dan hun collega proefpersonen uit de twee andere kamers. Dit alles wijst erop dat jasmijngeur in de slaapkamer kan helpen om beter te slapen, minder angstig te zijn en sneller en beter te presteren. Iets om zelf eens uit te testen?
Voila, beste student, dat was het. Misschien moet je de volgende keer ook eens geur inzetten om een goed rapport te behalen. Wat je er ook van vindt; het is in elk geval aangenamer en een stuk minder stresserend dan iets zoals spieken. En, is je concentratie weg na het lezen van dit lange relaas? Sorry, ruik snel aan de dichtstbijzijnde citroen, mojito met munt of focaccia met rozemarijn.
Neumann, F., Oberhauser, V., Kornmeier, J. How odor cues help optimize learning during sleep in a real life-setting. Scientific Reports. 2020; 10:1227
Raudenbush B., Jerrod K., Smith J., Zoladz P., Effects of Odorant Administration on Objective and Subjective Measures of Sleep Quality, Post-Sleep Mood and Alertness, and Cognitive Performance. Wheeling Jesuit University. North America Journal of Psychology, 2003;5(2):181-192