De reden waarom natuur het contact met onszelf en anderen verbetert, ons minder eenzaam kan doen voelen, ons kan kalmeren en onze immuniteit kan helpen te verbeteren, heeft misschien te maken met ons autonoom zenuwstelsel en meer specifiek met de zogenaamde ventrale vagale staat uit de polyvagaaltheorie van Porges. Benieuwd naar meer? Lees dan hier verder.
Wie als kind in de buurt van groen opgroeit, heeft sterkere botten. Die opvallende conclusie halen professor milieu-epidemiologie Tim Nawrot (UHasselt en KU Leuven) en zijn collega’s uit nieuw onderzoek. ‘Stadsplanners spelen een belangrijke rol in preventieve geneeskunde.’
Dat een groene(re) woonomgeving een positieve invloed heeft op mentale en fysieke gezondheid van kinderen wisten we al. Maar nu blijkt dat kinderen die binnen de 300 tot 500 meter van groen opgroeien, bijna 70 procent minder kans hebben op een te lage botdichtheid. Vooral hun botsterkte zou verbeteren naarmate de kinderen in de buurt van groen wonen, en het liefst groen met bomen! Dat zou namelijk het sterkste aanzetten tot buiten spelen, wat de botopbouw stimuleert op jonge leeftijd. Dat komt dan weer op latere leeftijd goed van pas, wanneer onze botten brozer worden…
De omgeving waarin je opgroeit, heeft wel degelijk een effect op je fysieke en mentale gezondheid. Daar bestaan intussen heel wat studies naar. Zo werd al aangetoond dat kinderen die in de buurt van groen opgroeien, minder kans hebben om gedragsproblemen zoals ADHD te ontwikkelen. Ook konden de onderzoekers het effect van luchtverontreiniging op de gezondheid al aantonen. Wie in een buurt met veel fijnstof woont, gaat vaker naar de huisarts.
“Wij onderzochten de botten van 327 kinderen tussen de leeftijd van vier en zes jaar. We wilden weten of de botten van kinderen die in de buurt van groen opgroeien sterker zijn dan die van kinderen die verder van groen wonen. Dat blijkt het geval te zijn.”
Ondanks alle voordelen stelden we in 2019 vast dat 37% minder kinderen buiten spelen dan in 2008.
In 2008 was het aantal al eens gehalveerd tegenover 1983.
Vooral in steden zorgen verschillende factoren ervoor dat kinderen en jongeren minder buiten spelen:
Vooral het aandeel meisjes daalt aanzienlijk vanaf 9 jaar.
Slechts 37 van de 100 spelende kinderen in 2019 waren meisjes.
(Bron; het grote buitenspeelonderzoek door Kind & Samenleving)
Spelen is gezond en goed voor de sociale, cognitieve en motorische ontwikkeling.
Wie buiten speelt, beweegt meer en wordt minder vaak ziek.
Buiten spelen zou de gewoonste zaak van de wereld moeten zijn. Toch is het dat vandaag niet, zeker niet op straat. Steeds meer ouders kiezen om buiten te spelen in een ‘veilige omgeving’, zoals de eigen tuin. Dat is een prima plek, maar er zijn nog zoveel meer plekken waar het kan, ook de straat. Een kind op straat vraagt meer begeleiding en aandacht dan thuis in de zandbak, maar laat ons van straten, pleinen en parken geen verboden gebied maken. Want wie op straat speelt, ontdekt zijn buurt en raakt vertrouwd met de omgeving. Niet iets wat je leert op de achterbank van de auto!
We selecteerden enkele interessante vormingsmomenten van verschillende organisaties;
Een nieuwe Green Deal – Natuurinclusieve Parkeerterreinen – werd officieel ingehuldigd.
Meer aandacht voor een ‘hedendaagse vorm’ van parkeerterreinen is uiteraard welkom. Enerzijds smeken bestaande parkeerterreinen om een opknapbeurt, anderzijds vragen nieuwe parkeerterreinen om een low impact en natuurrijke inrichting.
Belangrijk? Ja, zeker. En dit opdat we allemaal zouden kunnen genieten van meer biodiversiteit, meer natuur en meer structuurvariatie. Zelfs daar waar we parkeren.
Jammer, maar helaas
Zoals je op bovenstaande foto kan zien is er dringend nood aan duidelijk richtlijnen. Wanneer het op het ontwerp of de aanleg van parkeerterreinen aankomt loopt het nog vaak mis. Dit alle goede intenties ten spijt. Hoe komt dat? Wel, het opzet is soms niet realistisch of het ontbreekt aannemers en/of ontwerpers aan kunde en kennis. Het gevolg is bijvoorbeeld dat nieuw aangelegde (theoretisch waterdoorlatende) parkeerzones na elke fikse regenbui dagenlang onder water komen te staan. Nochtans wordt er bewust gekozen voor waterdoorlatende verharding opdat het hemelwater zo veel als mogelijk ter plaatse kan infiltreren.
TIP: enkele eenvoudige aandachtspunten die een significant verschil kunnen maken bij het inrichten van een waterdoorlatend parkeerterrein
Klik hier voor een link naar de Green Deal Natuurinclusieve Parkeerterreinen
Bij Natuur & Mens krijgen we regelmatig de vraag naar een lezing of een workshop. In vele gevallen werken we dan iets uit op maat. Dat blijven we ook in de toekomst zeker doen.
We hebben eveneens een vast aanbod aan lezingen en workshops. De inhoud van de lezingen en workshops sluit naadloos aan bij volgende Natuur & Mens thema’s:
De keuze van deze twee thema’s vloeit voort uit wat vandaag in onze maatschappij speelt en wat in relatie tot natuurvraagstukken en gezondheid belangrijk is. Bij Natuur & Mens geloven we er in het verschil te kunnen maken op dit gebied. Met een unieke aanpak, op basis van expertise uit het veld en kennis van de actuele literatuur en wetenschappelijk onderzoek, grijpen we de uitdagingen rond de inrichting van natuur en de impact daarvan op ons en onze gezondheid met beide handen aan.
Binnen ons aanbod willen we graag de nieuwe inzichten, die daaruit voortvloeien, delen. We kijken er bij Natuur & Mens naar uit inhoudelijk te verrassen en zijn ervan overtuigd dat we daar zeker zullen in slagen.
Benieuwd? Vind ons actueel aanbod aan lezingen en workshops terug via onderstaande linken.
Wil je meer weten over onze N&M lezingen of workshops?
Lezingen rond het thema (gezonde) natuur inrichten:
Lezingen rond het thema natuur en de menselijke gezondheid:
Natuur & Mens lezingen en workshops
workshops rond de N&M thema’s:
lezingen en workshops van Natuur & Mens in het kader van gezonde natuur of natuur en de menselijke gezondheid.
Een heikel punt. Opnieuw bevestigt onderzoek dat een stad geen al te beste habitat is voor mensen. Een recente analyse: ‘Urban environmental exposures during the first 2000 days of life as a foundation for health across the life-course‘ richt zich specifiek op, een zeer kwetsbare groep, de allerkleinsten. Het onderzoek zoomt in op de impact van een stad op de groei en ontwikkeling van kinderen.
Natuur & Mens schuwt het thema van de negatieve impact van de te onnatuurlijke stad op de menselijke gezondheid niet. We hanteren reeds jaren bewust een visie die rekening houdt met deze kwestie. Momenteel werken we in het kader van de Natuur & Mens visie en missie bijvoorbeeld aan richtlijnen en een tool die kunnen bijdragen aan toekomstige oplossingen. We blijven ook de ‘mogelijke gevaren’ van een tegennatuurlijk leven in de stad – vanuit wetenschappelijk oogpunt – benoemen en bestuderen. Aanvullend komt er in het voorjaar van 2024 een boek uit met de titel ‘Nature Contact Disorder en de principes van Nature Contact Training‘ – geschreven door twee experten voor Natuur & Mens – waarin dieper wordt ingegaan op deze problematiek.
De impact van de stad op de groei en ontwikkeling van kinderen
Graag geven we nog even ter illustratie een citaat (uit een lezersreactie), op het artikel ‘Leven in de stad blijkt serieuze impact te hebben op groei en ontwikkeling van kinderen‘, mee.
“Niet alleen voor kinderen is de stad, te weinig sociale contacten, de vervuiling en te weinig groen schadelijk. Het is voor ons allen niet echt gezond. De reden is simpel, ons lichaam en ons brein is in ontwikkeld in miljoenen jaren in een natuurlijke omgeving in groepen van 100 tot 150 man. Daar is deze op geëvolueerd en gespecialiseerd.”
Adrian Sommeling
De impact van de stad op de groei en ontwikkeling van kinderen
Het artikel ‘Leven in de stad blijkt serieuze impact te hebben op groei en ontwikkeling van kinderen‘ verscheen op de Nederlandse website Scientias en kan je hier nalezen.
Met kerst en het eindejaar voor de boeg staan er bij velen onder ons weer tal van feestjes, diners en recepties op de agenda. De kans is daardoor meteen groot dat je naast of tegenover iemand komt te zitten die jou zijn of haar problemen wil vertellen. Maar met welke ingesteldheid kan je best naar die persoon, zijn of haar verhaal, luisteren. Hoe kunnen we hem of haar proberen te begrijpen? Kunnen we hier lessen trekken uit hoe wij ons verhouden tegenover de natuur? Mogelijks wel.
In plaats van als een tik-tok psycholoog te denken dat je iedereen kan doorgronden en analyseren zouden mensen zich wat meer tot zichzelf en de ander moeten verhouden als tot de natuur en het heelal. Dat wil zeggen met een nieuwsgierige en tegelijkertijd respectvolle, bescheiden mindset. Dit beseffende dat niet alles te begrijpen valt daar het mysterie te groot is. Moesten we dit als mens doen, dan zou het ons – paradoxaal genoeg – misschien net kunnen helpen om onszelf en de ander beter te begrijpen. Aanleiding van deze gedachte zijn enkele uitspraken van psychiater en filosoof Damiaan Denys. Nieuwsgierig naar meer? Lees dan hier verder.
We expect tot understand everything – but we don’t even know what a thought is, although we know we have them.
Jon Kabat-Zinn
Uit Healing and The Mind, Bill Moyers, Doubleday, 1993
De afgelopen drie dagen kruist het thema opioïdenverslaving (verslaving aan pijnstillers) meermaals mijn pad. Zo huur ik op zaterdag – zonder het goed te beseffen – een pakkende documentaire over een farmareus wiens pijnmedicatie enorm verslavend werkt, zie ik op zondag een programma op de televisie dat waarschuwt voor het overtollige gebruik van pijnstillers en lees ik op maandag toevallig op het internet een onderzoek over de link tussen vitamine D-tekort en opioïdenverslaving. En ja, een vitamine D-tekort wordt onder andere in verband gebracht met een gebrekkige blootstelling aan zonlicht. Een artikel over de heilzame effecten van zonlicht lijkt wel ment to be. Zeker op een donkere herfstdag als deze.
We zijn als mens vermoedelijke ontstaan op de Afrikaanse savanne. Dat wil zeggen in de buurt van de evenaar. Een plek waar het zonnetje vaak schijnt. Sommige dingen zijn niet veranderd sinds ons ontstaan als soort. Eentje daarvan is dat wij als mens nog altijd zonlicht nodig hebben.
Het is daarom heel spijtig om vast te stellen dat wij met z’n allen, zeker in het westen, tegenwoordig veel te veel binnen zitten. Het gevolg is een te beperkte blootstelling aan zonlicht. Dat heeft een negatieve weerslag op onze fysiek en ons psychisch welzijn. Waarom? Omdat zonlicht heel wat positieve effecten kan hebben voor onze gezondheid. Schijnt het zonnetje dan is de kans groot dat dit de aanmaak van bepaalde belangrijke pijnstillende en opbeurende stoffen en hormonen in ons lichaam zal bevorderen. Het gevolg is onder andere minder depressieve gevoelens en vermoedelijk minder drang naar pijnmedicatie. Over welke stoffen gaat het? Waarom zou in deze context een therapeutische omgeving of een therapeutische tuin altijd over voldoende plekken met zonlicht moeten beschikken? Waarom zou dit bij mensen met een opioïdenverslaving extra belangrijk kunnen zijn? Benieuwd? Lees dan hier verder.
In deze aflevering van Droom tot Tuin geeft Sara Adriaensen Gill Claes enkele tips vanuit de omgevingspsychologie. Samen hebben ze het over de vele voordelen die bloemen in de tuin kunnen bieden. Zo is er bijvoorbeeld de kracht van geur en kleur.
Bekijk de ganse aflevering van Droom tot Tuin.
Op 16 oktober organiseert Greentrack een sessie over veerkracht voor coördinatoren, verantwoordelijk personeel, HR- en andere medewerkers in culturele organisaties.
Er worden vier experts uitgenodigd die ons kunnen inspireren over hoe je de veerkracht van werknemers kan verhogen:
Er zal ook de nodige tijd worden genomen om ervaringen uit te wisselen met elkaar en met de experts.
Waarom veerkracht?
Naar aanleiding van een onderzoek door Sociaal Fonds Podiumkunsten over welbevinden op het werk (2022), blijkt dat 51,80% van de medewerkers in acute herstelnood zit. Greentrack wil daarom dit najaar twee sessies organiseren rond veerkracht voor Gentse kunst- en cultuurorganisaties. Dit is de eerste sessie. De tweede sessie is een doe- en ervaringssessie waarin we mensen hun eigen veerkracht willen laten verkennen en tools aanreiken om die te verhogen.
Praktisch
16 oktober van 13u30 tot 16u30
Locatie: Bijloke Muziekcentrum (in de ‘Suite’)
Deelname kost 30 euro. Partners van het Gents Kunstenoverleg betalen 20 euro en niet-gesubsidieerde organisaties 15 euro.
Meer info en inschrijven via deze link.
Is elk stukje natuur even goed of even therapeutisch? Enkele zaken waar men best rekening mee houdt bij het inzetten van natuur ten voordele van de gezondheid of bij het creëren van een therapeutische tuin of helende omgeving.
Vanuit mijn achtergrond in de klinsiche psychologie en mijn liefde voor omgevingspsychologie, krijg ik meer dan eens de vraag: wat is een helende omgeving of een therapeutische tuin en is elke stukje natuur even goed voor onze gezondheid?
Met het antwoord kan ik een gans boek neerpennen, maar niet iedereen heeft de tijd en de goesting om een antwoord van honderden bladzijden op een redelijk eenvoudige vraag na te lezen. Toch? Vandaar dat ik kort – of naar mijn standaarden toch “relatief kort” – enkele bedenkingen en adviezen voor jullie op een rijtje zet. En nee, niet elke stukje natuur is even therapeutisch of even goed om contact mee te maken. Ik kan het al meteen verklappen, zaken waarmee men best rekening dient te houden zijn onder andere biodiversiteit, het natuurlijk karakter, esthetiek, stilte, schone lucht, wandelvriendelijkheid, toegankelijkheid, veiligheid, daglicht… Zonder enkele van deze ingrediënten kan je volgens mij moeilijk spreken van een therapeutische tuin of een helende omgeving.
Zin om verder te lezen? Klik dan hier voor het vervolg van mijn verhaal.