Auteur: Pepijn Verheyen

Recent zat ik, net zoals de meeste mensen, in ‘mijn kot’; op vraag van Maggy. Ons gezin was verenigd en nog nooit brachten we zo veel tijd zo dicht bij elkaar door. En toch, het smaakte wrang. Nee, niet omdat het ons persoonlijk tegenzat. Bij ons groeien er planten, waaronder een majestueuze Monstera deliciosa van een drietal meter hoog, in de living. Wij mogen niet klagen; we kijken thuis uit op een kleurrijk-groene tuinkamer. Wij, mijn vrouw, ik en onze twee dochters voelen nu hoe gelukkig we ons wel niet mogen prijzen met ons eigen paradijs dat bol staat van ‘groene’ en beestachtige vriendjes waaronder planten zoals onze meerstammige eik, een prachtige kerselaar die tot eind april sneeuwwit kleurde, de blauwe metershoge sering waarvan de volle bloemen vandaag hemels ruiken en dieren zoals ‘groentje’ de specht, twee stokoude bosduiven, ons koleriek roodborstje… Wij, vier tweevoeters die samenleven met de natuur, ontsnappen zo uit ‘gevangenschap’. Meer dan ooit koesteren wij onze omgeving en het leven dat daar deel van uitmaakt. We ervaren het alsof natuur een verlengstuk is van ons lichaam, een bijkomend zintuig. Wanneer de vogels uit ons kleine ecosysteem opvliegen voelt het alsof we meevliegen, wanneer de bijen de bloemen van de appelboom bestuiven zijn we euforisch, zoals de boom zelf. Wij koesteren iets kostbaars, niet financieel, wel qua omgeving.

Bij aanvang van de coronauitbraak dacht ik nog; deze ziekte maakt geen onderscheid tussen arm en rijk, in deze zijn we allemaal gelijk. Nu, na enkele weken ophokplicht, begrijp ik hoe naïef ik was. Deze ziekte treft immers vooral hen die reeds zwakker staan in onze maatschappij; ouderen, alleenstaanden en gezinnen die reeds voor COVID-19 aan de rand van de maatschappij leefden. Noem ze gerust de vergetenen want dat klinkt mooier en eerlijker dan marginalen, een term die ons het gevoel geeft dat deze mensen zelf voor een leven aan de rand kozen. Wat mij betreft zegt deze term meer over zij die deze term gebruiken (de armen van geest) dan over een doelgroep die zo benoemd wordt. Hoe dan ook, dit zijn mensen die op dit moment  een ijselijke kilte voelen, een kilte die zwaarder te verduren is dan de kou uit de periode voor corona. De vergetenen liepen al op wankele benen, soms letterlijk, soms figuurlijk. Wij kunnen ons nauwelijks of niet voorstellen wat zij ervaren of de laatste weken meegemaakt hebben. De huidige staat van beleg, een lockdown met beperkte vrijheid, treft deze tweevoeters diep. Wordt het niet dringend tijd om hier iets aan te doen? Lees verder.

De gratis documentaire van Amerikaans filmmaker Michael Moore en regisseur/ecologist Jeff Gibs vertelt een groots verhaal. Deze revolutionaire documentaire is absoluut een must see voor eenieder die natuur respecteert en bewust wilt leven. Bekijk Planet of the Humans nu. Is dit voor jou geen fantastische eyeopener dan blijft het gegarandeerd een beklijvende documentaire!

Zoals in onze vorige nieuwsbrief reeds aangekondigd werken experten bij Natuur & Mens al een hele tijd aan een manifest en een label dat de waarde van natuur illustreert. Zowel voor het label als het manifest deelden mensen uit verschillende disciplines zoals de biologie, psychologie, tuin- en landschapsarchitectuur, architectuur… hun kennis en inzichten.

Ons manifest handelt over natuur inclusief de mens en zal uit verschillende delen bestaan. Momenteel zijn er twee delen afgerond en klaar voor het grote publiek. Het eerste deel werd in onze vorige nieuwsbrief geïntroduceerd en gaat over GEZONDE NATUUR. In deze nieuwsbrief zijn wij verheugd om jullie het tweede deel van het manifest voor te stellen: over NATUUR EN DE MENSELIJKE GEZONDHEID.

Alice is een meisje van 15 jaar dat geïnteresseerd is in natuur, politiek en geneeskunde. Later volgt ze haar groot voorbeeld Oliver Sacks op en wordt ze neuroloog; daar is ze steevast van overtuigd. Maar voor dit zover is heeft ze nog even de tijd om met ons haar blik op de wereld te delen. Zo maakte zij een filmpje over natuur en gezondheid. Het werd een aangrijpende maar duidelijke boodschap. Een boodschap die binnenkomt waar wij als volwassenen misschien nog iets van kunnen leren.

Hoe denkt een jong meisje over de huidige verstedelijkte omgeving met weinig of geen natuur waarin ze opgroeide? Hoe ziet zij de link tussen groen & gezondheid? Zijn jongeren zoals haar begaan met het verdwijnen van de natuur en het oprukken van een omgeving uit staal en beton? Kruip voor even in het hoofd van een vijftienjarige en bekijk hier het filmpje.

Reeds enige tijd werken experten bij Natuur & Mens aan een manifest en een label dat de waarde van natuur illustreert. Zowel het label als het manifest kregen al stilletjes aan vorm op diverse vergaderingen, besprekingen, via literatuuronderzoek en niet minder belangrijk op de denkmomenten met collega’s uit verschillende disciplines en organisaties. Zo hebben mensen uit disciplines zoals de biologie, psychologie, tuin- en landschapsarchitectuur, architectuur… hun inbreng gedaan.

Ons manifest handelt over natuur inclusief de mens en zal uit verschillende delen bestaan. Momenteel zijn er twee delen afgerond en klaar voor het grote publiek. Het eerste deel gaat over GEZONDE NATUUR. In onze volgende nieuwsbrief (januari/februari 2019) volgt het tweede deel over NATUUR EN DE MENSELIJKE GEZONDHEID.

Ons label, een idee dat mee groeit naarmate het manifest vervolledigd wordt, heeft als doel bij te dragen tot een andere houding tegenover natuur en een ruimer begrip van de waarde ervan. Kortom wanneer alle delen van het manifest gepubliceerd zullen zijn zal eveneens het Natuur & Mens-label een feit zijn. Natuurwaarde, natuurregeneratie en denken als natuur vormen de rode draad.

Het pleidooi voor meer gezonde natuur is geen vraag van één miljoen. Het is op wereldschaal een vraag van wel meer dan vier miljard. Vier miljard stadsbewoners die op onze planeet aarde rondlopen; dat zegt een minimale schatting. Dit betekent concreet dat de habitat van zowat 55% van alle homo sapiens bestaat uit een stedelijke omgeving. Als je weet vanwaar we komen en hoe we ooit leefden is dat ongelooflijk.

De evolutie van onze voorouders naar onze huidige vorm startte naar alle waarschijnlijkheid zo’n 6 à 7 miljoen jaar geleden. Als we het beginpunt van de urbanisatie laten samenvallen met de industriële revolutie dan speelt de geschiedenis van onze soort zich slechts 1% van de tijd af in een moderne stedelijke omgeving. De overige 99% leefde homo sapiens in een natuurlijke setting. De kloof tussen de natuurlijke omgeving, waarin ons lichaam en onze hersenen zijn geëvolueerd en waaraan ze zijn aangepast, en de hoogtechnologische, artificiële, stedelijke context waarin we de dag van vandaag leven bezorgt de hedendaagse mens stress. Een oud lichaam in een nieuwe wereld. De laatste jaren neemt het wetenschappelijk bewijs toe dat natuur of natuurlijke stimuli ons ontspannen en onze gezondheid positief beïnvloeden.

Dat het dus geen al te goed idee is te leven in een doodse betonnen jungle, zonder voldoende natuur om ons heen, staat vast. Het recht op een menswaardige omgeving wordt in zo ‘n situatie immers dag na dag geschonden. Laat het dus duidelijk zijn dat we snel een antwoord moeten bieden op deze huidige omgevingsverandering. Een verandering van een groene naar een betonnen leefomgeving die alsmaar grotere proporties aanneemt. Zo groot dat ze misschien wel, naast dat van duizenden andere soorten, het voortbestaan van de gehele mensheid zoals we ze nu kennen bedreigt?

Lees verder

Natuur & Mens voelt zich vereerd om ecopsychologe, Ann Sterckx, een van de pioniers op het gebied van ecopsychologie en natuurcoaching in België, te mogen verwelkomen als expert in ons team.

Afgelopen zomer gingen twee van onze leden, Andries Saerens en Pepijn Verheyen, reeds op bezoek bij haar en haar partner Rudy Vandamme. Het werd een zeer boeiend en buitengewoon gesprek in het prachtige decor van de Franse natuur.

Voor wie onder ons Ann Sterckx nog niet kent; Ann is een bruisende, sprankelende persoonlijkheid met een passie voor enerzijds ‘persoonlijke ontwikkeling, ingebed in de ontwikkeling van een groter geheel’ en anderzijds het gebied van de ecopsychologie, natuurcoaching, transitie en duurzaam activisme. Meer lezen over Ann? klik dan via deze link door naar haar experten pagina.

Zelf ook interesse om je als expert voor Natuur & Mens vzw aan te sluiten?
Stel je dan kandidaat via het formulier.

Natuur die zich tientallen tot honderden meters diep onder de grond bevindt bestaat uit traag levende ‘zombie’ bacteriën en andere vormen van leven. Zo concluderen wetenschappers aan het einde van een productieve 10-jarige samenwerking.  Zij omschrijven dit leven graag als het ‘Galapagos’ van de diepte. Hierbij verwijzen ze naar de bekendste en meest indrukwekkende ontdekking van diersoorten die plaatsvond in 1835 op de Galapagoseilanden. Dr. Mitch Sogin van het Marine Biological Laboratory maakt volgende vergelijking: ‘het onderzoeken van de diepe ondergrond lijkt op het verkennen van het Amazone-regenwoud. Er is overal leven, en overal is er een ontzagwekkende overvloed aan onverwachte en ongewone organismen.’

Om ons een beter beeld te kunnen geven van de hoeveelheid aan organismen vergelijken de onderzoekers de koolstofmassa van de aanwezige bacteriën en andere levensvormen graag met de totale koolstofmassa van mensen. Hierbij komen ze, op basis van diverse boringen, uit op een geschatte massa van 245 tot 385 keer die van ons mensen. En hoewel microben, zoals bacteriën, overal volop bovengronds aanwezig zijn en zelfs deel uitmaken van mensen, planten en dieren, is het de verwachting van wetenschappers dat 70 % van alle bacteriën, die voorkomen op deze aardkluit, zich ondergronds bevinden.

Maar er is meer: het diepe leven, bestaande uit Bacteria (bacteriën), Archaea (oerbacteriën) en Eukarya (eukaryoten) die gevonden werden in de aarde, leidt tot de speculatie dat er misschien ook levende organismen in de ondergrond van andere planeten kunnen worden ontdekt. Voorlopig blijft het echter bij veronderstellingen. Wel zeker is men van het feit dat er bij ons op aarde twee soorten microben (micro-organismen), met name bacteriën en archaea, de diepe aarde domineren. Het is deze microbiële ‘donkere materie’ die ons perspectief op de boom des levens en de ontwikkeling ervan drastisch kan hertekenen.
Een belangrijke vraag die hieruit voortvloeit is in welke mate de ondergrondse microben het bovengronds leven beïnvloeden? Want net als alle bovengrondse microben maken ook deze ondergrondse microben wellicht deel uit van het netwerk, het ecosysteem, dat we als mens tot natuur doopten. Met het oog op technieken zoals fracking is het, zoals bij elke door de mens gebruikte technologie, bang afwachten hoe doorslaggevend – significant – en kwalijk de impact van ‘economisch’ menselijk handelen op termijn zal blijken.

BRON Life in deep earth totals 15 to 23 billion tonnes of carbon

Zaterdag 1 december, het belooft een interessante dag te worden, en jawel dat is het ook. Op campus Diepenbeek van UHasselt vindt contactdag ‘Groen maakt Gezond‘ plaats. Ook Natuur & Mens is van de partij, ‘NATUUR EN DE GEZONDHEID VAN DE MENS’ is immers één van de stokpaardjes van onze vzw. Naast ‘GEZONDE NATUUR’ is dit één van de twee thema’s waaraan Natuur & Mens, samen met externen in interdisciplinair verband, momenteel volop werkt om het te vertalen naar grondgebonden bruikbare richtlijnen. Onze expertise rond het onderwerp sluit dus naadloos aan bij het agendapunt van deze contactdag.

De dag start goed. Professor gedragsecologie Hans Van Dyck, leidt in met een verhelderende voorstelling. Het doet deugd op te mogen merken dat wat hij vertelt haast feilloos overeenkomt met een deel van de Natuur & Mens analyse van de laatste twee jaar rond ‘NATUUR EN DE GEZONDHEID VAN DE MENS’ . Daarnaast is het leuk om te zien dat er heel wat zaken uit zijn voordracht aan bod komen in ons boek ‘Over Groen & Gezondheid‘.

Op de netwerkmarkt staan naast onze stand diverse professionelen en organisaties zoals Terra Therapeutica– die reeds jaren van de daken schreeuwen dat de effecten van natuur een niet te onderschatten therapeutische werking hebben – Natuurpunt – een vereniging die nu al enkele jaren aansluiting zoekt bij deze boodschap – en vele anderen. Uiteraard, elke organisatie die hier staat heeft een sleutelrol te vervullen in een bepaald vakgebied. Aan deze weg timmeren we best samen.

Naast de netwerkmarkt valt er hier heel wat meer te beleven, er zijn immers heel boeiende en verhelderende werksessies en lezingen. Wie niet van de partij is mist iets, wie dat wel is wellicht ook. Met twee mensen van Natuur & Mens blijkt het spijtig genoeg niet mogelijk overal aanwezig te zijn. Diverse baanbrekende exposés vinden simultaan naast elkaar plaats. Voor Natuur & Mens is dit alvast een topdag. Want waar we kunnen informeren, mogen meewerken aan ‘gezondheid en natuur’, met gelijkgestemden kunnen denken als natuur en mogen luisteren naar collega’s daar voelen we ons opperbest. Bij deze bedanken we graag de organisatoren!

Dinsdag 6 november 2018 ging het eerste event van het lerend netwerk rond de Green Deal bedrijven en biodiversiteit door in de HOGent. Een waar succes met meer dan 100 aanwezigen en  een grote infomarkt. Tal van sprekers waaronder: Louis De Jaeger van Commensalist, Liesbet Dekeersmaecker van ANB en Herman Dierickx van NNOF hielden er een presentatie. Verder was er ruimte voor de deelnemende partners om op een informele wijze kennis te maken met elkaar en in contact te komen met ondersteunende partners zoals studiebureaus, aannemers… Volop opportuniteiten op toekomstige samenwerkingsverbanden. Samen ‘snode’ plannen smeden voor een toekomst vol biodiversiteit was het agendapunt van de dag. Dit moment bleek de uitgelezen kans om één van de belangrijkste natuurgerichte thema’s zijnde ‘biodiversiteit’ uit te diepen.

Meer biodiversiteit in 5 stappen