Auteur: Pepijn Verheyen

Natuur & Mens voelt zich vereerd om ecopsychologe, Ann Sterckx, een van de pioniers op het gebied van ecopsychologie en natuurcoaching in België, te mogen verwelkomen als expert in ons team.

Voor wie Ann Sterckx nog niet kent: Ann is een bruisende, sprankelende persoonlijkheid met een passie voor (toegepaste) ecopsychologie, transitie, stadsnatuur en duurzaam activisme. Meer lezen over Ann? klik dan via deze link door naar haar experten pagina.

Zelf ook interesse om je als expert voor Natuur & Mens vzw aan te sluiten?
Stel je dan kandidaat via het formulier.

Natuur die zich tientallen tot honderden meters diep onder de grond bevindt bestaat uit traag levende ‘zombie’ bacteriën en andere vormen van leven. Zo concluderen wetenschappers aan het einde van een productieve 10-jarige samenwerking.  Zij omschrijven dit leven graag als het ‘Galapagos’ van de diepte. Hierbij verwijzen ze naar de bekendste en meest indrukwekkende ontdekking van diersoorten die plaatsvond in 1835 op de Galapagoseilanden. Dr. Mitch Sogin van het Marine Biological Laboratory maakt volgende vergelijking: ‘het onderzoeken van de diepe ondergrond lijkt op het verkennen van het Amazone-regenwoud. Er is overal leven, en overal is er een ontzagwekkende overvloed aan onverwachte en ongewone organismen.’

Om ons een beter beeld te kunnen geven van de hoeveelheid aan organismen vergelijken de onderzoekers de koolstofmassa van de aanwezige bacteriën en andere levensvormen graag met de totale koolstofmassa van mensen. Hierbij komen ze, op basis van diverse boringen, uit op een geschatte massa van 245 tot 385 keer die van ons mensen. En hoewel microben, zoals bacteriën, overal volop bovengronds aanwezig zijn en zelfs deel uitmaken van mensen, planten en dieren, is het de verwachting van wetenschappers dat 70 % van alle bacteriën, die voorkomen op deze aardkluit, zich ondergronds bevinden.

Maar er is meer: het diepe leven, bestaande uit Bacteria (bacteriën), Archaea (oerbacteriën) en Eukarya (eukaryoten) die gevonden werden in de aarde, leidt tot de speculatie dat er misschien ook levende organismen in de ondergrond van andere planeten kunnen worden ontdekt. Voorlopig blijft het echter bij veronderstellingen. Wel zeker is men van het feit dat er bij ons op aarde twee soorten microben (micro-organismen), met name bacteriën en archaea, de diepe aarde domineren. Het is deze microbiële ‘donkere materie’ die ons perspectief op de boom des levens en de ontwikkeling ervan drastisch kan hertekenen.
Een belangrijke vraag die hieruit voortvloeit is in welke mate de ondergrondse microben het bovengronds leven beïnvloeden? Want net als alle bovengrondse microben maken ook deze ondergrondse microben wellicht deel uit van het netwerk, het ecosysteem, dat we als mens tot natuur doopten. Met het oog op technieken zoals fracking is het, zoals bij elke door de mens gebruikte technologie, bang afwachten hoe doorslaggevend – significant – en kwalijk de impact van ‘economisch’ menselijk handelen op termijn zal blijken.

BRON Life in deep earth totals 15 to 23 billion tonnes of carbon

Zaterdag 1 december, het belooft een interessante dag te worden, en jawel dat is het ook. Op campus Diepenbeek van UHasselt vindt contactdag ‘Groen maakt Gezond‘ plaats. Ook Natuur & Mens is van de partij, ‘NATUUR EN DE GEZONDHEID VAN DE MENS’ is immers één van de stokpaardjes van onze vzw. Naast ‘GEZONDE NATUUR’ is dit één van de twee thema’s waaraan Natuur & Mens, samen met externen in interdisciplinair verband, momenteel volop werkt om het te vertalen naar grondgebonden bruikbare richtlijnen. Onze expertise rond het onderwerp sluit dus naadloos aan bij het agendapunt van deze contactdag.

De dag start goed. Professor gedragsecologie Hans Van Dyck, leidt in met een verhelderende voorstelling. Het doet deugd op te mogen merken dat wat hij vertelt haast feilloos overeenkomt met een deel van de Natuur & Mens analyse van de laatste twee jaar rond ‘NATUUR EN DE GEZONDHEID VAN DE MENS’ . Daarnaast is het leuk om te zien dat er heel wat zaken uit zijn voordracht aan bod komen in ons boek ‘Over Groen & Gezondheid‘.

Op de netwerkmarkt staan naast onze stand diverse professionelen en organisaties zoals Terra Therapeutica– die reeds jaren van de daken schreeuwen dat de effecten van natuur een niet te onderschatten therapeutische werking hebben – Natuurpunt – een vereniging die nu al enkele jaren aansluiting zoekt bij deze boodschap – en vele anderen. Uiteraard, elke organisatie die hier staat heeft een sleutelrol te vervullen in een bepaald vakgebied. Aan deze weg timmeren we best samen.

Naast de netwerkmarkt valt er hier heel wat meer te beleven, er zijn immers heel boeiende en verhelderende werksessies en lezingen. Wie niet van de partij is mist iets, wie dat wel is wellicht ook. Met twee mensen van Natuur & Mens blijkt het spijtig genoeg niet mogelijk overal aanwezig te zijn. Diverse baanbrekende exposés vinden simultaan naast elkaar plaats. Voor Natuur & Mens is dit alvast een topdag. Want waar we kunnen informeren, mogen meewerken aan ‘gezondheid en natuur’, met gelijkgestemden kunnen denken als natuur en mogen luisteren naar collega’s daar voelen we ons opperbest. Bij deze bedanken we graag de organisatoren!

Dinsdag 6 november 2018 ging het eerste event van het lerend netwerk rond de Green Deal bedrijven en biodiversiteit door in de HOGent. Een waar succes met meer dan 100 aanwezigen en  een grote infomarkt. Tal van sprekers waaronder: Louis De Jaeger van Commensalist, Liesbet Dekeersmaecker van ANB en Herman Dierickx van NNOF hielden er een presentatie. Verder was er ruimte voor de deelnemende partners om op een informele wijze kennis te maken met elkaar en in contact te komen met ondersteunende partners zoals studiebureaus, aannemers… Volop opportuniteiten op toekomstige samenwerkingsverbanden. Samen ‘snode’ plannen smeden voor een toekomst vol biodiversiteit was het agendapunt van de dag. Dit moment bleek de uitgelezen kans om één van de belangrijkste natuurgerichte thema’s zijnde ‘biodiversiteit’ uit te diepen.

Meer biodiversiteit in 5 stappen

Krijgen we binnenkort misschien natuur op doktersvoorschrift. Gek denk je? Natuur op doktersvoorschrift is in Shetland, Schotland sinds 5 oktober een feit.

Studies van over de ganse wereld laten ons zien dat groen voordelen biedt op psychisch en fysiek vlak. Groen is in dit kader zowel een vitamine als een preventief medicijn; goedkoop en zonder bijwerkingen. Zo spreken Nederlandse onderzoekers over Vitamine G en zette men in Limburg onlangs het project op poten: ‘Vitamine Limburg. Groen maakt gezond’.

In Japan probeert men via ‘Shinrin Yoku’ of bosbaden gezondheidsproblemen te voorkomen. Een ‘bad’ in de natuur zou onder andere stress doen dalen en onze immuniteit verhogen. Maar evengoed in onze contreien maakt men gebruik van groen als een preventief medicijn. Men transplanteert tegenwoordig zelfs bijvoorbeeld boslucht met de bijhorende bosbacterieën in de luchttoevoer van kantoren. Dit in de hoop zo ons microbioom en daardoor de bijhorende werknemers gezonder te maken.

Natuur op doktersvoorschrift is dus absoluut geen gek of dom idee. Uiteraard worden hier niet alle oplossingen voor ziektebeelden of gezondheidsproblemen mee gecoverd, verre van. Maar, dat natuur een positief effect op ons heeft kan zelfs de meest sceptische persoon niet langer ontkennen zonder struisvogelpolitiek te belijden.

Lees hier meer.

Op 4 oktober organiseerde de Universiteit Antwerpen, de Provincie Antwerpen en de Belgian Community of Practice Biodiversity and Health, samen met heel wat andere organisaties, het netwerkevent ‘Natuur op verwijzing‘. Ook Natuur & Mens was van de partij. Enkele leden gaven toelichting ter hoogte van een daarvoor ingerichte infostand.

Het programma van dit event werd verder gevuld met een aantal lezingen, workshops en netwerkmomenten. Het doelpubliek van deze bijeenkomst bestond voornamelijk uit professionals uit de natuur- en gezondheidssector. Allerlei initiatieven uit de praktijk, aangaande onderzoek en betreffende beleid, werden er aan gegadigden van een divers pluimage voorgesteld. Men kon er met andere woorden even proeven van wat er momenteel op het gebied van Natuur en Gezondheid leeft. De aanzet voor een belangrijke doelstelling – de samenwerking bevorderen tussen de gezondheids- en de natuursector, evenals samenwerking rond natuur en gezondheid binnen deze sectoren – werd verwezenlijkt. Om dit te bekomen stond de aandacht voor bijkomende professionalisering, het verder uitbouwen van wetenschappelijke kennis, het steven naar gezondheidsgelijkheid en meer diversiteit centraal; dit alles in een kader van een interprofessionele samenwerking.

Waarom is natuur zo belangrijk voor ons? Waarom hebben we als mens natuur nodig? Wat zegt de wetenschap hierover? Nieuwsgierig naar de antwoorden?

Twee experten van Natuur & Mens vzw, licentiate klinische psychologie Sara Adriaensen en tuin-en landschapsarchitect Pepijn Verheyen, schreven het boek ‘OVER Groen & Gezondheid. Groen als medicijn? ’ Een boek dat ons op een eenvoudige en overzichtelijke manier vertelt wat de (wetenschappelijke) studies ons zeggen over de voordelen van natuur.

Aanvankelijk was het de bedoeling om het boek enkel ter beschikking te stellen binnen hun eigen netwerk. Al snel werd echter duidelijk dat het thema ‘Groen & Gezondheid’ zeer actueel is en een veel breder publiek aanspreekt. Gezien de grote interesse vanuit diverse hoeken zoals de openbare instellingen, organisaties rond natuur- en bosbouw, de zorgsector… werd daarom beslist het boek voor iedereen toegankelijk te maken. De oorspronkelijke versie werd herwerkt, de titel wijzigde en er werd gekozen voor een meer verhalende stijl die vlot leesbaar is. Wellicht is dit boek dus iets dat ook u zou kunnen interesseren.

Sara Adriaensen;

“We zijn op een kantelpunt gekomen in de geschiedenis. Voor het eerst zullen er meer mensen in een stedelijke omgeving wonen dan op het platteland. Wat is het gevolg hiervan voor onze gezondheid?

Hebben we als mens natuur nodig? Het antwoord is ja! Net nu natuur zienderogen verdwijnt, bevestigt wetenschappelijk onderzoek dat wat we al lang aanvoelen: groen is goed voor onze gezondheid.

Wist je dat er een bodembacterie bestaat die een gelijkaardige werking heeft als serotonine en dat een wandeling door het bos stress laat afnemen en ons immuunsysteem een boost geeft? Wist je dat buitenspelen onontbeerlijk is voor onze kleinsten en mensen zich minder eenzaam voelen in een groene omgeving? Wist je dat schizofrenie meer voorkomt in de stad en patiënten met zicht op groen sneller genezen en minder pijn voelen ? Wist je dat een groene leefomgeving gelinkt is aan minder angst, depressie, obesitas, agressie en een betere concentratie? En ga zo maar door! Het scala aan wetenschappelijke studies dat het belang van groen voor onze gezondheid onderstreept is indrukwekkend!

Groen is een goedkoop ‘medicijn’ zonder bijwerkingen. Het werkt zowel preventief als curatief. Maar waarom?  Hoe gaat het in zijn werk? Vind de antwoorden in dit boek! Verschillende theorieën komen aan bod. Gaande van fractale vormen tot specifieke kenmerken uit onze omgeving die stress doen afnemen.

Ontdek waarom we natuur nodig hebben. Weet dat die kamerplant op je salontafel veel meer is dan een louter decoratief stuk dat leuk is om naar te kijken.  Misschien vraag jij na het lezen van dit boek daarom bij je volgende doktersbezoek wel naar een voorschrift voor meer natuur?”

Dit boek past perfect binnen de filosofie van Natuur & Mens; SAMEN DENKEN ALS NATUUR. Ook in de context van ons verenigingsoverschrijdend natuurlabel sluit het naadloos aan bij een van de hoofdthema’s zijnde ‘NATUUR EN DE GEZONDHEID VAN DE MENS’. In juni zal de herwerkte versie van het boek ‘OVER Groen en Gezondheid. Groen als Medicijn?’ in een beperkte oplage beschikbaar zijn. Reserveer tijdig je exemplaar via pepijn@natuurenmens.be

05/05/2017 Natuur & Mens
EEN WANDELING DOOR HET BOS BETEKENT EEN BOOST VOOR ONZE IMMUNITEIT!

05/02/2018 De Standaard
SHINRIN-YOKU, HET ASPIRIENTJE VAN DE NATUUR

07/02/2018 Radio 1
NIEUWE FEITEN

Die vraag stelde Sara Adriaensen zich ook. Sara, expert voor Natuur & Mens, werkt aan een boek ‘Groen & Gezondheid’ over de impact van een groene omgeving op ons functioneren. In haar zoektocht om meer te weten te komen over het gedrag van planten, kwam ze uit bij het boek ‘Briljant groen: De Intelligentie van planten’ van Stefano Mancuso.

Voor Natuur & Mens bundelde ze haar inzichten en bedenkingen. Zeker is dat planten voelende wezens zijn die, op zijn zachtst uitgedrukt, intelligent gedrag vertonen. Boeiend leesvoer!

Acacia decurrens Black Wattle Green Wattle van: ‘Jardin de la Malmaison’ (1804-1805) door E.P.Ventenat France Gepubliceerd als: Mimosa decurrens

Pierre-Joseph Redoute (1759-1840)

Najaar 2017 schreef de stad Sint-Niklaas een openbare aanbesteding uit voor de heropwaardering van drie terreinen in een nog redelijk recent aangelegde woonwijk

Het project betreft design & built van de openbare groene ruimte in de Beenaertwijk.
Deze bestaat uit 3 onderdelen, nl. een binnenplein (1) , grasveld (2)  en bosje (3).
Natuur & Mens maakte een ontwerpstudie met een duidelijke visie op de toekomst.

Onze ambitie bestaat erin om van deze tot nog toe 3 aparte onderdelen één verhaal te maken door middel van herhaling in beplanting en van speelelementen. We vergroten de onderlinge aantrekkingskracht en accentueren formele en informele verbindingen tussen de 3 zones.
Daarnaast hebben we rekening gehouden met de opmerkingen uit een eerste participatievergadering en het inspraakmoment met de kinderen. Echter zijn we ervan overtuigd dat, eens gegund, een 2^e participatieoverleg met de buurt noodzakelijk is om tot een gedragen concept te komen.

Beenaertwijk Sint-Niklaas toelichting ontwerpconcept

Een aantal elementen in deze ontwerpstudie kwamen er na een overleg met Nature Play en Wilgenwerk waarmee we aanvankelijk als partners samen het project wilden indienen. Aangezien de Natuur & Mens-standaard, binnen dit project, niet kon worden gegarandeerd besloot Natuur & Mens zich terug te trekken uit de samenwerking en zelf geen dossier in te dienen. Nature play diende zelf een eigen dossier in en het project werd inmiddels door de stad Sint-Niklaas aan hen gegund. Proficiat!