Categorie: nieuws

Een heikel punt. Opnieuw bevestigt onderzoek dat een stad geen al te beste habitat is voor mensen. Een recente analyse: ‘Urban environmental exposures during the first 2000 days of life as a foundation for health across the life-course‘ richt zich specifiek op, een zeer kwetsbare groep, de allerkleinsten. Het onderzoek zoomt in op de impact van een stad op de groei en ontwikkeling van kinderen.

Natuur & Mens schuwt het thema van de negatieve impact van de te onnatuurlijke stad op de menselijke gezondheid niet. We hanteren reeds jaren bewust een visie die rekening houdt met deze kwestie. Momenteel werken we in het kader van de Natuur & Mens visie en missie bijvoorbeeld aan richtlijnen en een tool die kunnen bijdragen aan toekomstige oplossingen. We blijven ook de ‘mogelijke gevaren’ van een tegennatuurlijk leven in de stad – vanuit wetenschappelijk oogpunt – benoemen en bestuderen. Aanvullend komt er in het voorjaar van 2024 een boek uit met de titel ‘Nature Contact Disorder en de principes van Nature Contact Training‘ – geschreven door twee experten voor Natuur & Mens – waarin dieper wordt ingegaan op deze problematiek.

De impact van de stad op de groei en ontwikkeling van kinderen

Graag geven we nog even ter illustratie een citaat (uit een lezersreactie), op het artikel ‘Leven in de stad blijkt serieuze impact te hebben op groei en ontwikkeling van kinderen‘, mee.

“Niet alleen voor kinderen is de stad, te weinig sociale contacten, de vervuiling en te weinig groen schadelijk. Het is voor ons allen niet echt gezond. De reden is simpel, ons lichaam en ons brein is in ontwikkeld in miljoenen jaren in een natuurlijke omgeving in groepen van 100 tot 150 man. Daar is deze op geëvolueerd en gespecialiseerd.”

Adrian Sommeling

De impact van de stad op de groei en ontwikkeling van kinderen

Het artikel ‘Leven in de stad blijkt serieuze impact te hebben op groei en ontwikkeling van kinderen‘ verscheen op de Nederlandse website Scientias en kan je hier nalezen.

Met kerst en het eindejaar voor de boeg staan er bij velen onder ons weer tal van feestjes, diners en recepties op de agenda. De kans is daardoor meteen groot dat je naast of tegenover iemand komt te zitten die jou zijn of haar problemen wil vertellen. Maar met welke ingesteldheid kan je best naar die persoon, zijn of haar verhaal, luisteren. Hoe kunnen we hem of haar proberen te begrijpen? Kunnen we hier lessen trekken uit hoe wij ons verhouden tegenover de natuur? Mogelijks wel.

In plaats van als een tik-tok psycholoog te denken dat je iedereen kan doorgronden en analyseren zouden mensen zich wat meer tot zichzelf en de ander moeten verhouden als tot de natuur en het heelal.  Dat wil zeggen met een nieuwsgierige en tegelijkertijd respectvolle, bescheiden mindset. Dit beseffende dat niet alles te begrijpen valt daar het mysterie te groot is. Moesten we dit als mens doen, dan zou het ons – paradoxaal genoeg – misschien net kunnen helpen om onszelf en de ander beter te begrijpen. Aanleiding van deze gedachte zijn enkele uitspraken van psychiater en filosoof Damiaan Denys. Nieuwsgierig naar meer? Lees dan hier verder.

We expect tot understand everything – but we don’t even know what a thought is, although we know we have them.
Jon Kabat-Zinn

Uit Healing and The Mind, Bill Moyers, Doubleday, 1993

De afgelopen drie dagen kruist het thema opioïdenverslaving (verslaving aan pijnstillers) meermaals mijn pad. Zo huur ik op zaterdag – zonder het goed te beseffen – een pakkende documentaire over een farmareus wiens pijnmedicatie enorm verslavend werkt, zie ik op zondag een programma op de televisie dat waarschuwt voor het overtollige gebruik van pijnstillers en lees ik op maandag toevallig op het internet een onderzoek over de link tussen vitamine D-tekort en opioïdenverslaving. En ja, een vitamine D-tekort wordt onder andere in verband gebracht met een gebrekkige blootstelling aan zonlicht. Een artikel over de heilzame effecten van zonlicht lijkt wel ment to be. Zeker op een donkere herfstdag als deze.

We zijn als mens vermoedelijke ontstaan op de Afrikaanse savanne. Dat wil zeggen in de buurt van de evenaar. Een plek waar het zonnetje vaak schijnt. Sommige dingen zijn niet veranderd sinds ons ontstaan als soort. Eentje daarvan is dat wij als mens nog altijd zonlicht nodig hebben. 

Het is daarom heel spijtig om vast te stellen dat wij met z’n allen, zeker in het westen, tegenwoordig veel te veel binnen zitten. Het gevolg is een te beperkte blootstelling aan zonlicht. Dat heeft een negatieve weerslag op onze fysiek en ons psychisch welzijn. Waarom? Omdat zonlicht heel wat positieve effecten kan hebben voor onze gezondheid. Schijnt het zonnetje dan is de kans groot dat dit de aanmaak van bepaalde belangrijke pijnstillende en opbeurende stoffen en hormonen in ons lichaam zal bevorderen. Het gevolg is onder andere minder depressieve gevoelens en vermoedelijk minder drang naar pijnmedicatie. Over welke stoffen gaat het? Waarom zou in deze context een therapeutische omgeving of een therapeutische tuin altijd over voldoende plekken met zonlicht moeten beschikken? Waarom zou dit bij mensen met een opioïdenverslaving extra belangrijk kunnen zijn? Benieuwd? Lees dan hier verder.

In deze aflevering van Droom tot Tuin geeft Sara Adriaensen Gill Claes enkele tips vanuit de omgevingspsychologie. Samen hebben ze het over de vele voordelen die bloemen in de tuin kunnen bieden. Zo is er bijvoorbeeld de kracht van geur en kleur.

Bekijk de ganse aflevering van Droom tot Tuin.

Op 16 oktober organiseert Greentrack een sessie over veerkracht voor coördinatoren, verantwoordelijk personeel, HR- en andere medewerkers in culturele organisaties. 

Er worden vier experts uitgenodigd die ons kunnen inspireren over hoe je de veerkracht van werknemers kan verhogen:

• Jeroen Van Bever, muzikant en veerkrachtcoach
• Christa Criel van Sociaal Fonds voor de Podiumkunsten over mentale gezondheid
• Sara Adriaensen en Pepijn Verheyen van Natuur en Mens over ‘Groen als medicijn’

Er zal ook de nodige tijd worden genomen om ervaringen uit te wisselen met elkaar en met de experts.

Meer info en inschrijven via deze link.

Is elk stukje natuur even goed of even therapeutisch? Enkele zaken waar men best rekening mee houdt bij het inzetten van natuur ten voordele van de gezondheid of bij het creëren van een therapeutische tuin of helende omgeving.

Vanuit mijn achtergrond in de klinsiche psychologie en mijn liefde voor omgevingspsychologie, krijg ik meer dan eens de vraag: wat is een helende omgeving of een therapeutische tuin en is elke stukje natuur even goed voor onze gezondheid?

Met het antwoord kan ik een gans boek neerpennen, maar niet iedereen heeft de tijd en de goesting om een antwoord van honderden bladzijden op een redelijk eenvoudige vraag na te lezen. Toch? Vandaar dat ik kort – of naar mijn standaarden toch “relatief kort” – enkele bedenkingen en adviezen voor jullie op een rijtje zet. En nee, niet elke stukje natuur is even therapeutisch of even goed om contact mee te maken. Ik kan het al meteen verklappen, zaken waarmee men best rekening dient te houden zijn onder andere biodiversiteit, het natuurlijk karakter, esthetiek, stilte, schone lucht, wandelvriendelijkheid, toegankelijkheid, veiligheid, daglicht… Zonder enkele van deze ingrediënten kan je volgens mij moeilijk spreken van een therapeutische tuin of een helende omgeving.

Zin om verder te lezen? Klik dan hier voor het vervolg van mijn verhaal.

(Mild) tuinieren voor gezondheid, natuur als basisrecht?

‘(mild) tuinieren voor de gezondheid’ / debat met Brenda Froyen, Lotte Mortier De Borger, Pepijn Verheyen, Sara Adriaensen, Paul Schrijvers, Ronny Saelen / Manifiesta 2023

Hoofdpunten van het gesprek zaterdag 9 september 10u30 – 11u30 te Oostende.

Twee experten voor Natuur & Mens werden samen met huisarts Lotte Mortier De Borger, lector taal Brenda Froyen en Ronny Saelen gevraagd deel te nemen aan het forum (mild) tuinieren voor gezondheid, natuur als basisrecht?.

Het gesprek vond plaats op het festival Manifiesta. Denken als natuur was doorslaggevend bij bevestiging van deelname. Natuur noch gezondheid hebben een politieke kleur en grijpen dankbaar kansen als deze zich aandienen. Brenda kon uiteindelijk niet aanwezig zijn, maar het werd een boeiend gesprek en pleidooi voor natuur en gezondheid onder leiding van moderator Paul Schrijvers.

Lees verder.

mild tuinieren voor de gezondheid / gesprek met Lotte Mortier De Borger, Pepijn Verheyen, Sara Adriaensen, Paul Schrijvers, Ronny Saelen / Manifiesta 2023 / Brenda Froyen was geëxcuseerd

Het leek bij mijn zus of haar hoofd los stond van de rest van haar lichaam, alsof er geen contact of connectie tussen beide was, alsof ze haar uitgehongerde lichaam niet voelde, alsof het twee aparte modaliteiten waren die onafhankelijk van elkaar functioneerden. 

Ik kan het haar niet meer vragen. Het is alsof ik het nu pas inzie, nu, wanneer het te laat is. Maar alles lijkt op iets dergelijks te wijzen. Hoe kan het anders dat iemand met een gewicht van amper 27 kg geen honger voelt, vaak niet echt beseft dat ze eten nodig heeft? Leed mijn zus aan alexithymie en wat heeft alexithymie met natuurcontact te maken?

Benieuwd naar wat alexithymie juist is en wat de link is met trauma, eetstoornissen en natuur? Benieuwd naar waarom ik in dit kader pleit voor meer natuurcontact, in het bijzonder in de psychiatrie, lees dan hier gauw verder.

In een boek van de wetenschapsjournalist James Nestor ontdekte ik dat je, om kalm te worden, het best door je linkerneusgat in en uit kan ademen Daardoor activeer je volgens Nestor de rechterhersenhelft en het parasympatische zenuwstelsel. Dit zal je bloeddruk laten zakken, je hartslag vertragen en de aanmaak van stresshormonen verminderen. Het resultaat is dat je rustiger wordt.

Zijn de woorden van Luther Burbank uit 1922 herkenbaar? Bij mij laten ze alleszins een belletje rinkelen. Wat heeft die Burbank dan wel gezegd vraag je jezelf nu waarschijnlijk af. Wel, hij zei ooit: “… iemand kan een plant planten, er goed voor zorgen en de plant kwijnt weg. Maar met dezelfde fysieke verzorging kan een ander diezelfde plant gezond en weelderig maken. Het geheim is … liefde.”

Bij het lezen van deze woorden dacht ik: “Misschien moet ik mijn appelsienboompje toch wat meer liefde geven”. Want ik moet toegeven dat ik, toen ik hem kreeg, eerst wat slechtgezind op hem was. Hij was zo kolossoaal in mijn o zo kleine interieur. Waar moest ik die plant in godsnaam nog ergens zetten. Enfin, je vraagt jezelf af – als de woorden van Burbank tenminste waar zijn – hoe kan een plant op liefde reageren als hij niet zou denken en voelen? Met boeken als die van Mancuso, Wohlleben en Gagliano zijn we stilletjes aan gaan inzien dat de kans bestaat dat planten wel degelijk kunnen ‘denken’ en met elkaar in verbinding staan. Waarschijnlijk niet op dezelfde manier zoals de mens dat doet, maar bijvoorbeeld met een soort van cellulair bewustzijn waardoor ze kunnen ‘afstemmen’ op en in verbinding kunnen staan met alle vormen van leven waaronder andere planten, mensen en dieren. Want ja, het ziet ernaar uit dat planten veel gevoeliger en ‘emotioneler’ zijn dan we vroeger dachten.

Kunnen planten voelen? Dat is dus de vraag. Omdat planten geen zenuwstelsel hebben zoals het onze beschouwt de wetenschappelijke wereld plantperceptie veelal als een pseudowetenschap. Maar zouden planten niet kunnen voelen en reageren op de omgeving via andere dingen dan het klassieke zenuwstelsel zoals chemische, elektrische en andere stimuli? Zin in wat straf leesvoer over planten, emoties, garnalen, leugendetectoren en het herkennen van een moordenaar? Klik dan hier voor wat – ik geef het toe – eerder controversiële en wetenschappelijk minder betrouwbare experimenten over plantengevoelens die wel wat stof tot nadenken bieden.