Over hoe het getsjilp van een vogel en andere natuurgeluiden ons kalmeren en ons stresspeil doen zakken.

Eerst en vooral moet ik toegeven dat mijn idee over natuurcd’tjes inmiddels gewijzigd is. Wanneer je de literatuur over dit onderwerp bekijkt valt het op dat natuurgeluiden wel degelijk een gunstige werking op onze gezondheid kunnen uitoefenen.

Zo kan het tjsilpen van vogeltjes je niet alleen aan het lachen brengen en vrolijker maken, het zou je ook tot rust kunnen brengen. Dit geldt evengoed voor andere natuurlijke geluiden zoals brekende golven, het ruisen van de wind door de bomen,  tikkende regen of een kabbelende beek.

Zo is er bijvoorbeeld een recent Brits onderzoek dat aantoont dat natuurgeluiden je kalmeren.

Wanneer de onderzoekers, uit deze studie, proefpersonen naar natuurgeluiden lieten luisteren werd hun parasympatisch zenuwstelsel actiever. Dit zenuwstelsel kalmeert ons en brengt ons in een rust- en herstelmodus. De tegenhanger van het parasympatisch zenuwstelsel is het sympatisch zenuwstelsel. Wordt het sympatisch zenuwstelsel actiever dan wijst dit erop dat we opwinding ervaren en in vecht of vlucht modus terechtkomen.

Natuurgeluiden kalmeren ons autonoom zenuwstelsel. Als jong meisje stond er een populieren bosje voor ons huis. Het geluid van ratelende populieren brengt mij nog altijd tot rust.
Claude Monet; Populieren, wind effect, 1891, privé collectie, Wikipedia

Het sympatisch- en parasympatisch zenuwstelsel vormen samen het autonoom zenuwstelsel waarbij het eerste staat voor gas geven en het tweede voor afremmen.

Wat doen natuurgeluiden met ons autonoom zenuwstelsel? Zij werken eerder in op het parasympatisch zenuwstelsel en maken ons dus rustiger en kalmer.

Maar de Britten bekeken niet alleen de invloed van natuurgeluiden op het autonoom zenuwstelsel, ze bekeken ook het effect op onze hersenen. Zo ontdekten ze dat bij het luisteren naar natuurgeluiden er meer hersengolven in het brein te zien zijn die overeenstemmen met een kalme beschouwing en naar buiten gerichte aandacht.

Naast klanken uit de natuur lieten de onderzoekers aan hun proefpersonen ook artificiële geluiden horen zoals het getik van een klok of het blazen van een haardroger. Welke impacht hadden deze kunstmatige geluiden op het zenuwstelsel en de hersenen. Wel, ditmaal was het het sympatisch zenuwstelsel dat geactiveerd werd, wat wijst op een vecht of vluchtreactie en dus op meer stress. Wat het brein betreft; de proefpersonen vertoonden meer activiteit in gebieden die verwijzen naar een soort van naar binnen gerichte aandacht.  Iets wat men vaak ziet bij mensen met angst, posttraumatische stress-stoornis en depressie.

Kunstmatige geluiden zoals het tikken van een klok activeren ons fight, flight en freeze systeem en wekken een soort van naar binnen gericht aandacht op die we ook vaker terugzien bij mensen met angst, PTSD en depressie.
Diego Rivera; Alarm clock, 1914, Museo Frida Kahlo, Wikipedia

In aansluiting hierop scoorden de proefpersonen slechter, op een taak die externe aandacht vereist wanneer ze artificiële geluiden hoorden, in vergelijking met wat gebeurde bij natuurlijke geluiden.

Verder was het opvallend dat, vooral bij mensen die in het begin van het onderzoek veel stress ervoeren, het horen van natuurgeluiden een kalmerend effect had. Bij diegenen die al zeer ontspannen waren wanneer ze de scanner ingingen gaf het beluisteren van natuurgeluiden – en dat klinkt voor velen wellicht gek – een kleine toename van stress. Dat in tegenstelling tot het meten van een verdere afname van stress bij de blootstelling aan kunstmatige geluiden.

In een artikel in Psychology Magazine lees ik dat hoofdonderzoekster Dr. Cassandra Gould van Praag concludeert dat het positieve effect van natuurgeluiden te maken heeft met het feit dat we ons nog altijd het meest thuis voelen in de natuur. Volgens mij mag je hier gerust aan toevoegen dat de meesten van ons zich niet alleen het meest thuisvoelen in de natuur maar dat we op dit ogenblik ook nog altijd het best zijn aangepast aan een natuurlijke omgeving. Zeker wat het soort geluid dat via onze oren ons brein binnenkomt betreft.

Om je geest te kalmeren en het stresspeil van de stresskippen onder ons naar beneden te brengen is het met andere woorden interessant om zoveel mogelijk geluiden uit de natuur te beluisteren. Het liefst in het echt. Dit neemt niet weg dat een goed CD’ tje je hersenen waarschijnlijk al voor een stuk om de tuin kan leiden. De vogelgeluiden bij onze natuurwinkelman en de kabbelende beekjes bij de Holland & Barett (zonder de enerverende panfluit) van weleer waren wellicht dus toch niet zo’n belachelijk idee.

Website psychologie magazine: https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/rustgevende-geluiden/

Website neuroscience news: https://neurosciencenews.com/nature-sound-relaxation-6311/

C. G. Gould van Praag, S. N. Garfinkel, O. Sparasci, A. Mees, A. O. Philippides, M. Ware, C. Ottaviani, H. D. Chritchley. Mind-wandering and alterations to default mode network connectivity when listening to naturalistic versus artificial sounds. Scientific Reports 7:45273 maart 2017