Om natuur, zoals we die nu kennen, te behouden dienen we meer respect voor diezelfde natuur aan de dag te leggen. Velen hopen dan ook dat er straks, na COVID-19, een economische model komt dat respect voor natuur als insteek heeft en de grenzen van wat natuur kan dragen bewaakt. Zo zou men bijvoorbeeld minder dominantie kunnen leggen bij multinationals en overheden. Een heel nieuwe aanpak, manier van werken, vooropstellen is duidelijk aan de orde. Meer nog, dit lijkt noodzakelijk om tot een resultaat te kunnen komen. Nu streven overheden en multinationals goals/doelen na; doelen die men op basis van bedrijfscijfers en een draaiboek tracht te bereiken. De wereld draait echter niet op cijfers, toch niet wezenlijk. Ook repressie vormt geen goede basis, zoveel is zeker. Misschien wordt het tijd om het leven te organiseren met andere kapiteins of zelfs met een heel ander soort ‘schip’. De huidige stuurlui die ons richting chaos leiden hebben hun kansen intussen meermaals verkwanseld, blijven fout op fout stapelen. Zij varen, schijnbaar tegen beter weten in, richting ijsschots. Spijtig genoeg zijn we allemaal aan boord.
“Sterk en wereldwijd rentmeesterschap van de natuur en biodiversiteit, het creëren van groene banen en het vergemakkelijken van de overgang naar een koolstofneutrale toekomst” is de sleutel om beter terug te bouwen na de COVID. -19 pandemie. IRP en UNEP concluderen dat herstel van deze wereldwijde pandemie, als het goed wordt gedaan, een nieuw tijdperk van economische welvaart zou kunnen inluiden dat respectvol is voor – en afgestemd is op – de hulpbronnen van de planeet.
Inger Andersen, uitvoerend directeur van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP)
Mooie woorden en voorstellen ten spijt, we blijven economisch denken. Kijken we naar het meest geavanceerde voorbeeld, en dat is natuur, dan vallen er nochtans lessen te trekken. Misschien is het aan de veerkrachtige en gezonde mensen om, als ware ze een zwerm, beslissingen te nemen. Is dat dan build-back-better? Waarschijnlijk niet. Is het build-green? Zoiets is alleszins een meer authentiek natuurlijk model. Wel blijft er een contradictie bestaan, want hoe gaan we om met verworven kapitalistische vrijheden, wie draagt welke verantwoordelijkheid…?
Gaan we akkoord met build-back-better?
Op deze eerste vraag is er voorlopig geen antwoord. Velen hopen dat het economische model van morgen minder dominantie legt bij multinationals en overheden. Een model waarbij mensen ongeacht hun status als groep – als was het zwermgedrag – beslissingen nemen is wellicht datgene dat het dichtst staat bij natuur, hoe natuur het zou aanpakken.
Is build-green de oplossing?
Op deze tweede vraag, of het anders en groener kan dan vandaag, hoeft er zelfs geen antwoord te komen. Het is tijdverspilling ons hoofd hierover te breken. Handelen is de boodschap, want het moet anders. Het is een bittere noodzaak om stil te leggen wat voor ons uitdrijft richting doemscenario. Laat ons de verziekte boel ontmantelen. Het is nooit te laat, niet als het aan natuur ligt. We kenden reeds zeker vijf extinciegolven; de natuur herstelde niet enkel de boel, maar leerde zelfs uit eerdere fouten. Zo ver mag het natuurlijk nu niet komen, wanneer wij het als soort willen overleven alleszins niet.
De mens als oplossing
Drie, er is een manier om te komen tot meer natuur. Het vraagt om een aanpassing, maar geen die ons vreemd is. We hoeven maar te luisteren naar onze primitieve ik, onze innerlijke natuur, en daar naar te handelen. Ok, we zijn met velen en iedereen is anders, denkt anders. Dus daar zullen we aandachtig voor moeten zijn, maar wat is een mooier dan een uitdaging die de mensheid naar een ander niveau kan tillen. Zo veel soorten, die veel langer dan ons bestaan, pasten zich eerder aan. Na extinciegolf 1, 2, 3, 4, 5 regenereerde de aarde, toonde de planeet dat ze wilde leven. Nu is het aan ons. Ook wij kunnen onderdeel zijn van de ecosystemen, de natuur, zonder onze planeet te beschadigen.
Onze valkuilen
- groene economie
- tegennatuurlijk handelen
- meer inspraak van de elite
- meer controle bij de overheid
- een tegennatuurlijk natuurbeleid
- denken en geloven dat we het beter weten
- meer consumeren
- vuilere energie
- economische opportuniteiten en ontwikkelingen
- …
Het bedrijfsleven speelt een cruciale rol bij het terugdraaien van natuurverlies. Vooruitstrevende bedrijven en investeerders kunnen risico’s verminderen en hun bedrijven en portefeuilles toekomstbestendig maken door toezeggingen te doen, actie te ondernemen en op te roepen tot verandering.
WWF – World Wildlife Fund
Hoever durven we te gaan? Met ‘vals’ kapitalisme zullen we er alleszins nooit geraken. Het recht van de sterkste is echt geen natuurlijk principe, maar een foute analyse van Herbert Spencer. Lastig, want heel wat economen en bevoorrechte groepen willen erg graag geloven dat ze andere rechten hebben, zodat ze daarnaar zonder scrupules kunnen handelen. En dat is het systeem, waar ook ngo’s deel van uitmaken. Verandering vereist durf!
Laat ons daarom de analyse maken van waar het juist mis loopt. Zo kunnen we vele pijnpunten in de toekomst vermijden. Macht, vertrouwen en verantwoordelijkheid kunnen hand in hand gaan met meer respect voor natuur. Laat ons hopen dat bedrijven en multinationals straks, net als de pioniers onder ons, minder energie gaan verslinden, dat ze gaan consuminderen – dat betekent bijvoorbeeld minder winst maken – en zo bijdragen aan een eerlijkere wereld, een eerlijker model. De droom: build-back-better, maar dan wel in schoonheid – letterlijk en figuurlijk – samen en voor een echt gezondere wereld.