Floraliën Gent verrast dit jaar met een gloednieuw initiatief, De Groene Zesdaagse.
Tussen 4 en 9 mei 2021 biedt Floraliën een uiteenlopend aanbod aan online workshops, interessante tips & tricks, talks van experts en een hybride event in open lucht voor zij die graag de natuur intrekken.
Hiermee worden de gezondheids- en welzijnsvoordelen van tuinieren en een groene omgeving erkent. De Groene Zesdaagse schakelt daarbij moeiteloos tussen de sierteeltsector, biodiversiteit, klimaat, innovatie en gezondheid.
Een herbevestiging van een onderliggende ergernis, zo merk ik in deze paasvakantie. Ik onderken al lang een dieper gevoel dat er iets niet volledig pluis is bij wat ik voel wanneer ik aan het wandelen ben of anderen zie wandelen.
Een eerdere keer dat ik werd overvallen door zo’n sterke gelijkaardige emotie was ongeveer een jaar geleden toen ik met de wagen langs het Zoniënwoud reed en er een grote groep ouderen met een fluohesje zag lopen. Allemaal in oplichtend oranje, op 1,5 m exact uit elkaar, net een fluo wolk in het bos.
De voorlaatste keer dat ditzelfde gevoel me overviel ervoer ik een sterk sentiment. Dat was op zondag 7 februari. Die dag vond ik een lotgenoot in Fleur Van Groningen. Bij Touché op Radio 1 reageerde ze met woorden die voor mij zeer herkenbaar zijn. Vooral een deel van het antwoord van Fleur op een vraag van Friedl’ Lesage beroerde me.
“…, maar nu zijn er zoveel mensen aan het wandelen dat ik er wel stress van krijg – van al die flashy anoraks overal – je hebt ook mensen die wandelen met een luidspreker, muziek op – daar wordt ik ook knettergek van.”
Fleur Van Groningen
De optelsom van mijn laatste drie emotionele ervaringen op dit vlak katapulteert me terug in de tijd naar het moment dat ik onderstaande bedenking maakte.
Veel te vaak beseffen we te weinig dat de mens deel uitmaakt van zijn omgeving, zijn landschap. Worden we geconfronteerd met personen die duidelijk geen natuur meer zijn, op een moment dat we natuur echt nodig hebben, pas dan beseffen we dat er iets mis is.
We zijn een belangrijk onderdeel van onze omgeving, ons landschap. De stukken natuur, alias homo sapiens, zijn zelfs een zeer bepalend deel. En dat, je hoeft maar rond te kijken, heeft zo zijn consequenties.
‘Waterlelies’ van Claude Monet van voor 1926; een werk dat door de meesten onder ons als mooi wordt ervaren. bron wikipedia
‘Een groteske oude vrouw’ van Quinten Massijs circa 1513; een werk dat door de meeste mensen als lelijk wordt bestempeld. bron wikipedia
Natuur is goed voor onze gezondheid, maar waarom? Welke mechanismen zijn hier aan het werk? Misschien zit het gevoel van schoonheid, dat velen onder ons ervaren als ze de natuur aanschouwen, daar wel voor iets tussen? Wat verstaan we onder de moeilijke termen neuro-esthetiek of neurobiologie van schoonheid? Kunnen we het feit of iemand iets mooi of lelijk vindt simpelweg aflezen in iemands brein? Zullen de waterlelies van Monet bij de meeste mensen andere veranderingen teweeg brengen in de hersenen dan bijvoorbeeld de oude vrouw van Massijs? Wat doet schoonheid met ons? Helpt schoonheid ons gemakkelijker te herstellen? Kan schoonheid angst, pijn en stress verminderen en ons daarbovenop een goed gevoel bezorgen? Is er een verband met de natuur? Benieuwd naar de antwoorden die ik gevonden heb op al deze vragen? Lees dan via deze link het ganse artikel.
We gaan ondertussen onze zoveelste corona maand in. Er wordt ons voorgehouden dat we snel allemaal een prikje zullen krijgen en dat ons leven dan weer vrij en blij zal zijn.
De multinationals moeten natuurlijk kunnen volgen, de mutanten buiten onze grenzen blijven en er mag geen nieuw virus ontstaan.
Bij het denken aan morgen lijkt men ons vandaag, voor velen een harde realiteit te vergeten. Ik zie in al die regelnijd en nieuwe pictogrammen ook heel veel uitwassen. De psychologische terreur van onze angstmaatschappij en de gevolgen voor hele generaties jonge mensen kan nauwelijks overschat worden.
Ik denk nog maar aan scholen. Heel de dag met mondkapjes aan. En als de bel gaat mag je naar de ‘speelplek’. Wel ja, een afgescheiden vak midden in de speelplaats haastig afgezet met dranghekkens of signalisatielint.
Een bankje, neen dat mag niet, corona.
Voetballen, neen sorry, zelfde verhaal.
Maar geen nood, het schermpje van de gsm brengt soelaas en onderdrukt de opstandige tiener.
En als ik dan naar die stenen burcht kijk met de vele barrières en een inflatie aan pictogrammen dan denk ik, leren we het nooit?
Zelfs in déze crisis begrijpen we niet hoe belangrijk onze connectie met natuur is.
Laat onze scholen toch uitgerekend dé plaatsen zijn waar we het voorbeeld tonen en mikken op Utopia.
Wie heeft er uitgevonden dat die speelplaats volledig in steen moet zijn? Hoezo een bos kan niet? Enkele bomen toch wel?
Ieder voelt toch instinctief het weldadig effect van een groene omgeving op het welzijn van onze kinderen. Het bevordert hun sociale interacties en kan het stressgehalte in deze onzekere tijden helpen verlichten.
Uitgerekend de generatie die de prijs zal betalen van de klimaatverandering wordt door ons gegijzeld in betonnen bunkers en monddood gemaakt met kapjes terwijl we ze verbannen naar een digitale wereld.
Laat ons deze bodem breken en wat groene liefde verspreiden!
Ik help je graag 😊
Christophe Cobbaert voor Natuur & Mens – januari 2021
Filip Meysman, Prof. dr. ir en gewoon hoogleraar binnen het Department Biologie, is trekker van het burgeronderzoek – CurieuzeNeuzen in de Tuin.
Het gaat meebepaald over een project waarmee De Standaarden de Universiteit Antwerpen willen uitvissen hoe we ons eventueel kunnen aanpassen, specifiek via onze tuinen, aan een wereld die kampt met de problematiek van klimaatverandering.
Dit thema staat al even op de internationale agenda. De klimaattuin werd daarbij een hot item. Met de tuintrends van 2021 gaan we zelfs nog een stapje verder. Die tuintrends staan in het teken van wat natuur kan betekenen in de strijd tegen een omgeving die ingrijpend verandert, een omgeving die een negatieve invloed uitoefent op ons mensen en wat er daarnaast evolutionair aan planten en dieren in leeft.
Naast de vele voordelen, die het inrichten van tuinen zoals een klimaattuin bieden, is het maken van de oefening zelf niet vrij van valkuilen. ‘Bezint eer ge begint’, gaat zeker op voor wat de inrichting en benadering van klimaattuinen betreft. Daarover schreven we al eerder hier bij Natuur & Mens. Net als over klimaatdroogte en de problemen die daaruit voortvloeien bij soorten die kampen met een watertekort of de negatieve gevolgen van urbanisatie, door een schaarste aan veerkrachtige gezonde natuur bijvoorbeeld. Wie het boek van Menno Schilthuizen – Darwin in de stad – las en dat naast het – zakboek voor de klimaattuin – van Marc Verachtert en Bart Verelst legt begrijpt bovendien dat elke benadering een geheel andere consequentie heeft.
Het wordt dus gegarandeerd een uitdaging om een passend antwoord te formuleren op het klimaatvraagstuk. Bij Natuur & Mens steunen we alvast volop dit CurieuzeNeuzen-initiatief. Hier meer info over hoe je zelf kan meewerken. Veel succes!
De huismus (Passer domesticus) mag met haar vaste top 3-plaats dan wel hoge ogen gooien in het eindresultaat van Het Grote Vogelweekend, toch blijkt dat er nooit eerder zo weinig mussen in onze Vlaamse tuinen huisden. Bij het begin van de tellingen in 2004 zaten er in 65% van de getelde tuinen huismussen. Vandaag is dat nog het geval in amper 45% van de tuinen. Ook de groepsgrootte neemt geleidelijk af: waar ze aanwezig zijn, zitten er gemiddeld 4 samen. Bij het begin van de tellingen lag dat aantal op gemiddeld 6. De verklaring moeten we wellicht zoeken in het verdwijnen van open ruimte en natuur in het landschap, te ‘propere’ tuinen en renovaties waarbij geen ruimte meer is voor nesten.
Foto: François Van Bauwel
Onbekend maakt onbemind Een belangrijke oorzaak is dus dat de bouw van huizen zodanig gewijzigd is dat de mussen geen nestplaats meer kunnen vinden tussen de dakpannen. Naast de klassieke mussenpot om onder de dakrand te hangen, bedacht ondertussen dik 10 jaar geleden het ingenieursbureau Comfortdak, in samenwerking met Vogelbescherming Nederland en dakproducent Monier, de Vogelvide. Maar weinig mensen kennen het en passen het toe. Onbekend maakt onbemind. Daarom een pleidooi om bij renovatie of nieuwbouw een Vogelvide te plaatsen en de huismus opnieuw de kans te bieden om veilig te nestelen onder de eerste rij dakpannen.
De Vogelvide kan over de gehele breedte of een gedeelte van het dak worden aangebracht, aan één of beide kanten van de woning. Het zijn elementen van een meter lang met twee invliegopeningen per meter, die bedoeld zijn om gemonteerd te worden onder de laagste rij pannen van een dak (montagevideo). Vogels hebben hierdoor weer de mogelijkheid om onder de pannen te nestelen, maar kunnen niet verder onder het dak gaan.
Bouw of verbouw je binnenkort jouw nest? Denk dan misschien ook eens aan het nest van deze snuiters en geniet van hun vrolijk gekwetter in je tuin.
Had u het ook al, beste lezer? Ik werd vandaag even overvallen door het gevoel dat ik in een wachtkamer zit. Aan het wachten op de herneming van wat, zo dwaalden mijn gedachten af.
Het was een kortstondig gevoel om de belofte te willen geloven dat na de prik alles weer normaal wordt. De roaring twenties aangevuurd door een gigantische knaldrang.
Beste lezer, ik moet u eerlijk bekennen, ik voel hem doorgaans niet, die drang. Maar vandaag was het er éven. Bijna het gevoel dat het goed was om me als nummer te laten afvinken in een obscure vaccinatiestrategie zodat de pre-corona realiteit van de pauzeknop kan.
Maar dat leven is niet meer. Het leven is aan de adaptieve mens en en we zijn ondertussen collectief geëvolueerd.
Sommige gewoonten en gedragingen zitten ondertussen ingebakken in onze automatische piloot. Hele generaties groeien op met het afstandsfetishisme en smetvrees. Het digitale komt vele sectoren te goed uit en overheden houden wel van een voorspelbare massa. Een complex algoritme waakt over uw welzijn.
Toen bedacht ik me dat alles nog zo slecht niet is zoals het nu is.
Ik zit steeds vaker in de natuur. Ik ga veel fietsen, lopen en wandelen. Ik doe dat met mijn meest geliefden. Ik adem en loop vrij rond. Ik ontdek nieuwe dingen en grijp kansen als die zich aandienen. Een brood bakken kent ondertussen geen geheimen meer voor me. Mijn leven is geëvolueerd en ik hoop het uwe ook. Eerlijk, die balans is zo slecht nog niet.
Dus die hersenspinsels blies ik snel weg. Ik ademde héél diep en glimlachte. De zonsondergang was uitzonderlijk mooi vandaag.
Survival of the fittest gaat niet over de sterktste. Het gaat over de meest aangepaste.
Christophe Cobbaert voor Natuur & Mens – januari 2021
Een liedje uit de oude doos – één van mijn favorieten – waar ik instant blij van word.
Dit beluisteren geeft – mij alleszins – een dopamine shotje. Goed voor: wanneer het even tegen zit, wanneer ik net wat aanmoediging nodig heb, wanneer het nodig is te denken als natuur of wanneer ik gewoon even 100% natuur wil zijn.
Ideaal om alles even opnieuw te kadreren: STEVIE WONDER’S journey through ’the secret life of plants’.
Sluit je ogen en geniet van dit ‘wijs’ stukje lofzang.
STEVIE WONDER’S journey through ’the secret life of plants’
Met de jaarwisseling leek het erop dat we niet alleen afscheid namen van 2020, maar ook van het virus. StuBru pakte deze week zelfs uit met een grote indoor rave om afscheid te nemen van corona. Het is te zeggen… ze plannen het eerste post-corona feestje op een nog onbekende datum. “Hét nieuwjaarsvoornemen voor 2021 waar je je wel aan zal houden: I Want To Dance Again”, klinkt het bij de radiozender. Ik word niet helemaal vrolijk van die positivoshow.
Hoop versus realiteitszin Je voelt de knaldrang toenemen en heel veel mensen willen hun oude vertrouwde leventje weer oppikken. Ik ook… Maar niets is minder waar. Niet wij, maar het virus knalt er vrolijk op los. Het zal nog een hele tijd duren voor we als samenleving voldoende immuun zijn om de draad voorzichtig op te pikken. En wat met de factuur, letterlijk én figuurlijk, die nog volgt. Is het ongepast om te stellen dat het ergste voor vele mensen nog moet komen? Het is mooi om te zien hoe een samenleving hoop koestert in anders en beter, maar wat als we hoop verwarren met onszelf iets voorliegen? Wat als de hoop niet in verhouding staat tot de realiteitszin? Maken we onszelf dan niet nodeloos ongelukkig(er)?
Is het vroegere normaal wel normaal? Dat we de huidhonger, prachtig woord overigens, missen en ons uit balans haalt dat spreekt! We zijn sociale wezens. Isolatie en een gebrek aan affiniteit tasten onze veerkracht aan. Dat is zeker. Maar dat mensen zo nodig met het vliegtuig op vakantie moeten gaan in volle coronatijd, is moeilijker te vatten. “Dit is wat we hebben gemist, dit had ons gezin écht nodig”, klonk het in een nieuwsreportage terwijl de camera een vader, moeder, 2 kinderen en aantal valiezen in beeld bracht.
Zijn rave-feestjes met 8.000 mensen en vliegvakanties écht wat we (nu) nodig hebben? Liefde, vriendschap, solidariteit, natuur en contentement is wat we nu nodig hebben en wat ons gelukkig maakt. Het lijkt erop dat de slinger de laatste decennia stevig is doorgeslagen. Harder, better, faster, stronger, further… blijkt helaas voor veel mensen geen toprecept. De eenzaamheid en verdeeldheid was nooit eerder zo groot. Onze verbondenheid met natuur was nooit eerder zo zoek. Blijkbaar hebben wij, mensen, veel nodig om nog ‘gewoon’ content te zijn.
Corona als hefboom Misschien moeten we deze corona-periode beschouwen als een les in soberheid. Laten we eens kijken naar wat we vandaag wél allemaal kunnen en welke voordelen dat oplevert. Wat als we dit moment als hefboom gebruiken in onze samenleving om de dingen in de toekomst opnieuw anders aan te pakken? Een beetje minder van het één, een beetje meer van het andere. Dat begint bij ieder van ons. Wat minder ongelukkig zijn voor de dingen die we niet hebben en meer content zijn met wat we wel kunnen. Het licht in iemands anders ogen gunnen. Dankbaar zijn voor de kleine dingen. Respect is het sleutelwoord. Op die manier bouwen we aan iets duurzaams en blijft samen-leven houdbaar voor elk van ons, en niet in minst onze omgeving.
De tuintrends van 2021 laten niets te wensen over. Waarschijnlijk beseffen we voor het eerst in lange tijd collectief dat we als mens horen bij natuur; dat we deel uitmaken van iets dat groter, creatiever en meer grensoverschrijdend is dan verwacht.
Dat we niet los staan van onze omgeving dat is duidelijk, daar heeft Coronavirus SARS-CoV-2 ons ondertussen op gewezen. Lang waanden we ons grotendeels onkwetsbaar. Dat resulteerde in tuinen waarin de natuur ten dienste stond van de mens. Dat wij één, zeer kwetsbaar blijken, en dat we twee, verlangen naar natuur ten tijde van sociaal isolement schudt ons echter wakker.
Meer nood aan natuur vertaalt zich in onze aankopen, onze vrijetijdsbesteding, onze voorkeuren, onze dagdagelijkse beslissingen en in de inrichting van onze onmiddellijke omgeving.
We verwachten in 2021 een opflakkering van vier genres. Vier types van tuinen als natuur.
stadsrimboe of city jungle
Puur stad – puur natuur. Nee, de stadsrimboe/city jungle is geen urban jungle. Het grootste verschil is het feit dat bij de stadsrimboe resoluut gekozen wordt voor een nieuw type natuur. Natuur die aangepast is aan de stad en bestaat uit zowel inheemse als uitheemse preadaptieve soorten. Vrijheid aan natuur!
klimaat-eiland-spot of climate isle space
Geen hitte-eiland, maar een klimaat-eiland-spot. Veel meer dan louter een klimaattuin. Dit is een Klimaattuin 2.1. Een robuuste tuin die in beweging is en de urbane omgeving moeiteloos trotseert.
mens-inclusief (bio)divers’ of human inclusive diversity
Mens-inclusieve (bio)diversiteit. Een samenwerking tussen soorten waarbij klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid en inclusie centraal staan. Een nieuwe kijk op de verhoudingen tussen de mens en zijn omgeving.
ecosysteem-bos of functional woodland
Van urbaan weefsel naar bos. Door samenwerking tussen eigenaars van percelen, door het koppelen van tuinen aan openbare stadsgrond, door aangepaste straat- en tuininrichting. Het nieuwe samen-bos-bouwen volgens het build better-principe (in plaats van build back better)!
Klik hier om te ontdekken waarvoor deze tuinen, volgens de tuintrends van 2021, werkelijk staan.
