Als expertisebureau op het gebied van het ontwerpen en inrichten van gezonde natuur voor de menselijke gezondheid schreeuwen we het bij Natuur & Mens reeds jaren van de daken dat natuur, algemeen en meer specifiek in zorginstellingen, extra aandacht verdient.
Op EOS wetenschap verscheen recent een artikel van Ellen De Vrieze, Jan Mertens en An De Schrijver met de titel ‘Leven in het groen is gezond. Maar hoe groen zijn onze zorginstellingen?’ Hierin wordt gewezen op de positieve effecten van een groene leefomgeving op onze gezondheid en wijst men er terecht op dat desondanks de biodiversiteit onder druk blijft staan.
Daarnaast zetten we graag de website van Biodivers Zorggroen in de kijker. Op dit platform, gefinancierd door HOGENT, vind je handige informatie en krijg je via enkele simpele klikken op een interactief isometrisch perspectief van een zorgtuin heel wat algemene bruikbare tips.
Onze opdrachtgever kocht een woning in een vakantiepark. Bij de eerste kennismakingsgesprekken in de zomer vorig jaar viel het me al op dat er opvallend groen gazon te vinden was in dat park en bij de buren, zo van dat plastiek gras. Nieuwste generatie, dat wel. Ik moest ook even dicht gaan kijken.
De tuin waar wij voor gevraagd werden mocht gelukkig wat meer tekenen van leven vertonen. We tekenden een biodivers paradijsje met veel vaste planten waartussen een grindpad laveert. In ons ontwerp integreerden we drie kleine boompjes, helemaal op maat van het perceel. In één van die mooie bomen zou de urne met de as van de overleden moeder een laatste rustplaats kennen. Zeer mooie symboliek.
En iedereen tevreden.
Tot ik een telefoon kreeg om even langs te komen, de buren hadden enkele vragen. Dus op een zonovergoten zaterdag ging ik met plezier langs. Alles voor de tuin nietwaar?
Mijn dochters zijn voor het eerst alleen op vakantie geweest. De jongste nog maar net 18 en de oudste 19. Allebei dus meerderjarig en klaar om de wijde wereld in te trekken. Ze kozen voor de cultuur- en lichtstad Parijs. Bovenaan hun verlanglijstje met “must sees” stond niet zoals verwacht de Eifeltoren, maar wel een bezoek aan het Musée de l’Orangerie. Daar moesten en zouden ze de ‘Grandes Décorations’ of de zogenaamde panoramische opstelling van de waterlelies van Monet bewonderen. Dat hebben ze van geen vreemden, zelf was ik vroeger ook helemaal weg van Monet en zijn waterlelies. Ik herinner me nog vaag de warme zomerdag waarop ik een bezoek bracht aan zijn paradijslijke tuinen in Giverny. Om nog maar te zwijgen van het kinderboek over het leven en werk van deze meester. Dat sprak zo tot de verbeelding!
Terug naar mijn meisjes. Toen ze van hun tripje terugkwamen en enthousiast over hun Franse avontuur vertelden, was er één zinnetje dat nog een hele tijd bij me bleef hangen: “Mama, wist je dat Monet de waterlelies speciaal zo heeft ontworpen dat het lijkt alsof je in het schilderij zit? En wist je dat deze unieke opstelling en dit thema hem hielp om te mediteren?”
Wow, hier moest hier meer over weten. Hetgeen ze me toevertrouwden sloot tenslotte aan bij datgene wat ik vertelde in mijn nieuwe boek Doctor Flower, De therapeutische kracht van bloemen. Mijn buikgevoel had destijds blijkbaar al aangegeven dat de waterlelies de ideale inspiratiebron zijn voor het maken van een anti-stress boeket. Jawel, een boeket dat je ontspant en even je geest leegmaakt, net zoals dat bij meditatie gebeurt.
Benieuwd naar het verhaal en de diepere betekenis achter dit werk of anders gezegd naar de link tussen de waterlelies van Monet en meditatie en ontspanning? Nieuwsgierig waarom ik – zeker wanneer ik tegenwoordig naar het nieuws luister of mijn energiefactuur ontvang – verlang naar mijn eigen ‘Grandes Décorations’ om in weg te kruipen?
Elke werkdag fiets ik naar het werk: een uur heen, een uur terug. Ik ben gezegend met een prachtig parcours dat me over het jaagpad langs het water van het Netekanaal naar Mechelen voert. Het is een privilege om de natuur te zien ontwaken vanop mijn tweewieler. De aalscholver die zijn eerste vis opduikt, de reiger in de graskant, de loze visser die zich installeert, het ritselen van de bladeren… héérlijk vind ik het. Zelfs nu wanneer de herfst zich aankondigt en ik de eerste wolkjes kan blazen of de kletsnatte druppels opvang met mijn regenpak.
Mijn dagelijkse tocht geeft me ook de gelegenheid om, zo nu en dan, te genieten van muziek in mijn oren of zoals steeds vaker de laatste weken een fijne podcast. Zo ontdekte ik laatst ‘Tuinhierkwartier’. Tuinierkwartier is dé Nederlandse podcast over tuinieren gemaakt door Joost van Rooijen en Petra Vijverberg. Elke twee weken praten ze samen met een gast over een ander tuinierthema. De podcast telt ondertussen 32 afleveringen van telkens 45 minuten. Vooral aflevering 25 is even blijven hangen.
Aflevering 25: ontwerpen met de natuur
Binnen en buiten zijn gelijkwaardig In deze episode is Martin Buijtels, concept creator bij The Dutch Wave, te gast. Het gaat over Biophilic design: het op wetenschappelijke wijze toepassen van natuur en groen in de woon- en werkomgeving gebaseerd op het wetenschappelijke inzicht. Ze praten onder andere over stromingen in de woningbouw en de woonomgeving van de toekomst. De woonomgeving van de toekomst ziet Martin als 50% groen en 50% bebouwing. Als voorbeeld noemen ze Villa Fifty-Fifty in Eindhoven, waarbij de bewoners in symbiose met de natuur en de omgeving wonen. Binnen en buiten zijn in het ontwerp gelijkwaardig gemaakt. Een visie die we bij Natuur & Mens ook delen (lees ook: we werken van buiten naar binnen). Mijn interesse is gewekt :).
Foto’s van je eigen tuin of natuur in je buurt aan de muur De passage waarbij Martin oproept om de ‘lokale’ natuur naar binnen te halen, tovert een glimlach op mijn gezicht: “De waardering voor de natuur begint met het zien en waarderen van het landschap direct om ons heen, en dat naar binnen te halen. Het is zelfs wetenschappelijk bewezen dat wanneer je je muur behangt met bijvoorbeeld een foto van een tropisch strand je onbewust een kunstmatig ideaalbeeld voor jezelf creëert over wat ideale natuur is en je daarmee minder tevreden bent over wat er om je heen te zien is.”
Met andere woorden foto’s van je eigen tuin of natuur in je buurt aan de muur van je woonkamer zorgen ervoor dat we de natuur in onze omgeving meer naar waarde schatten en appreciëren. Soms kan het zo eenvoudig zijn.
Ik heb me de afgelopen weken doorheen alle afleveringen van Tuinhierkwartier geloodst en vond het fijn om te luisteren. Niet altijd hoogstaand niveau. De babbels, tips… blijven vaak oppervlakkig. Al hangt het ook wel een beetje af van thema tot thema en van gast tot gast natuurlijk. Maar het was absoluut de moeite waard om 32 x 45 minuten af te stemmen. Al fietsend in een groene omgeving heeft het me zeker geïnspireerd en getriggerd. Wil je het zelf ook eens proberen, begin gerust bij aflevering 25.
In het fleurige handboek Doctor Flower vertelt auteur Sara Adriaensen je alles over de therapeutische geuren, kleuren en vormen van bloemen, gestoeld op haar psychologisch onderzoek. Zo ontdek je hoe de patronen in dahlia’s en orchideeën een effect hebben op onze concentratie, of hoe rozengeur onze stresslevels meetbaar doet dalen. En je leert om jouw bloemencreaties af te stemmen op je eigen behoeftes, van een herstellende ikebana tot een geurboeket voor een betere nachtrust.
Ontspan beter, slaap beter, ervaar minder mentale vermoeidheid, fleur je humeur op… met bloemen.
Ze de bloementherapie meteen in praktijk met de 10 DIY boeketten van florist Lise Duchateau (@sunkissed.flowers).
Met concrete flower power tips en prachtige illustraties van Flore Deman.
‘Het kijken naar een bloem kan zelfs voor een lagere bloeddruk en een daling van de cortisollevels zorgen!
– Sara Adriaensen
Vanuit haar opleiding in de psychologie houdt Sara Adriaensen zich al meer dan twintig jaar bezig met de link tussen natuur en onze gezondheid. Als dochter van een apotheker en homeopaat avant la lettre was ze bovendien al van kleins af aan geboeid door de helende werking van planten en bloemen.
Deze toolbox is speciaal ontwikkeld om overheden en lokale besturen handvaten aan te reiken en zo op korte termijn antwoorden te vinden op een aantal actuele en urgente noden.
Dit mooie initiatief heeft als doelstelling een antwoord te bieden op de vele problematieken betreffende klimaatverandering. Er werd inderdaad over heel wat heikele punten grondig nagedacht. De klemtoon ligt daarbij op water, groen, mobiliteit, bouwen en energie.
Verwacht wel geen compleet plaatje om tot een omgeving die symbool staat voor een duurzame toekomst te komen. Zo komen punten zoals de menselijke gezondheid bijvoorbeeld niet echt aan bod en worden iets te gemakkelijk stellingen ingenomen die niet volledig onderbouwd zijn. Desalniettemin is dit een fantastische en zeer praktische tool.
De bouwcode als KLIMAATtool is een project van vrp (Vlaamse Vereniging voor ruimte en planning), Vlaams Brabant klimaat neutraal en Bond Beter Leefmilieu.
Een gesprek tussen Yuval Harari en Slavoj Zizek. Niet direct mijn persoonlijke mening of deze van Natuur & Mens, maar wel een interessante.
De benaderingen van Yuval en Slavoj zijn zeer gelijklopend. Hun relaas is leuk en hypothetisch tegelijk. Slavoj maakt grappige verwijzingen naar verleden en toekomst en probeert met tal van voorbeelden een zekere samenhang te schetsen. Yuval is zijn visionaire zelve waarbij je zoals steeds af en toe een zweem van cognitieve dissonantie ontwaart. Nu, dat beiden heren zichzelf een aantal keren tegenspreken, dat mag de pret niet bederven. Hun relaas en gedachtegang zijn op zijn zachtst gezegd aanstekelijk te noemen. Heel opvallend is hun visie op natuur. Voor zowel Slavoj als Yuval is natuur zowel de mens inclusief als elk mogelijk denkbaar proces dat zich eender waar in het universum kan voltrekken inclusief. Voor sommigen onder ons is dat misschien een brug te ver; het lijkt een tamelijk ongenuanceerde benadering. Bedenk wel dat deze aanname nog niet zo gek is. Dit mits je bereid bent natuur te bekijken door Yuval’s of Slavoj’s bril uiteraard. Een mooie filosofische denkoefening lijkt ons. We hoeven het trouwens niet eens te zijn, ook dat is natuurlijke diversiteit. Bij Natuur & Mens spreken we bijvoorbeeld over ongezonde en gezonde natuur.
Bekijk het filmpje en laat je meevoeren in de redenering die men hier naar voor schuift. Evalueer of wat je hoort je beroert. Lijkt dit zinnig, kan het filmpje je inspireren, verrijkt het je persoonlijke visie? Misschien wel? Net daarom is dit een must-see voor iedereen die respectvol met natuur – alleszins wat hij of zij verstaat onder natuur – omgaat.
Het inspirerende beeld van ‘Campagne 17 oktober 2022 – Gezocht: 180.000 woningen voor een warme thuis’ van netwerk tegen armoede, dwingt je na te denken over onze Vlaamse wooncrisis. Netwerk tegen armoede geeft aan dat wel 180.000 gezinnen, vaak al jaren, wachten op een sociale woning.
Opvallend is in de eerste plaats een schrijnend en onmenselijk tekort aan huisvesting. Daarnaast slaat de slogan ‘GEEF ONS EEN TUIN THUIS’, die te lezen valt op het protestbord dat kabouter Warda opsteekt, als een bom in (ter info in De Standaard van van 15 juli werd Warda vervangen door Willy).
Het campagnebeeld illustreert dat er wordt ingebroken op meer dan één enkel recht. Uiteraard ligt de klemtoon op het recht op huisvesting, een strikt basisrecht. Maar ook het recht op een gezonde leefomgeving, een officieel door de Verenigde Naties (VN) erkend mensenrecht, is geschonden. Aandacht voor ‘individueel groen’ blijkt uit tal van studies en onderzoeken een absolute must in functie van een voldoende gezonde omgeving en je kansen op geluk. Een ‘warme’ thuis wil daarbij zoveel zeggen als voldoende natuur in je buurt en minimaal toegang tot een groene omgeving die op jouw persoonlijkheid is afgestemd.
Als we zelfs geen ‘arme’ thuis, want slechts daar vragen deze kabouters feitelijk om, kunnen aanbieden als maatschappij, schort er dan niet heel wat? Laat ons voldoende kritisch blijven over de klemtoon die vandaag door tal van natuurverenigingen, beleidsmakers, sociale organisaties… gelegd wordt? Om samen te bouwen aan en te investeren in een gezonde natuurlijke omgeving voor iedereen – dat wil zeggen het mogelijk maken te leven in een wereld waar respect heerst voor mens, dier en plant – moeten we net als natuur voldoende symbiotisch zijn.
Mijn hart verstokt als ik zie wat er momenteel in Nederland gebeurt. Alles wordt in de strijd gegooid om de burger op te zetten tegen de boer. Waarom schildert men de boeren af als vijand nummer één van waardevolle en klimaatbestendige natuur? Zo fout!
Persoonlijk vind ik dat hypocriet. Wie de geschiedenis kent en weet wat de huidige natuurdoelstellingen zijn begrijpt wat ik bedoel. Bijkomend is het zelfs niet de wilde natuur die ‘Europa’ wilt herstellen in Nederland en België, maar een natuur van heidegebieden, houtkanten, grasland… een type omgeving die door mensen en grazers via eeuwenlang ‘boerenbeleid’ vorm kreeg. Waren het niet de landbouwers, onze evolutionaire ‘opstap’ na onze periode als jager-verzamelaar, die het leven voor de nu gekoesterde en beschermde soorten nog meer dan in vervlogen tijden alle kansen gaven?
Aan mijn collega’s, Belgische en Nederlandse natuurvorsers, wil ik vragen eerlijk en menselijk te blijven. Met scepticisme en hokjesdenken bereiken we niets. Met dankbaarheid, open dialoog en vertrouwen wel. Wie echt een duurzame en inhoudelijke oplossing wenst gaat nu naast de boeren op de barricaden staan. Laat je niet misleiden door het stikstofdebat, dit is geen zwart-wit verhaal. Mensen, dieren en planten hebben recht op gezonde natuur. In veel gevallen hoort stikstof zelfs daar bij. En dus, vrienden, legt ruziemaken (of ruzie zoeken tegen boeren) weinig zoden aan de dijk.
Donderdagavond,
ik ben op de terugweg van mijn uitgever en hoor in de auto op de radio een
nieuwsbericht. Het gaat over een proefproject waarbij men nagaat of planten een
gunstig effect uitoefenen op blokkende studenten. Normaal gezien let ik
tegenwoordig niet meer zo op het nieuws; het is meestal eerder negatief en
deprimerend dan opwekkend. Maar ditmaal bereikte het bericht op de een of
andere manier toch het bewuste deel van mijn brein. Het bleef daar even
rondwaren en zorgde voor een aantal associaties waaronder de gedachte aan het
artikel dat ik op dat moment aan het schrijven was – datgene over de
rozenblaadjes en de goede cijfers – en de gedachte aan mijn bezoekje aan de
Gentse floraliën van een aantal weken terug. Oh ja, was het niet daar dat ik
een ‘groen’ kot had gezien? Een stand die een prijs wegkaapte? Dat moest ik
thuis eens nakijken?
Ja, ik had
gelijk. Er is wel degelijk een link tussen het nieuwsbericht en de floraliën.
Deze oeroude planten en bloemenbeurs behoort tot een van de partners van het
project in kwestie. Het project dat luistert naar de toepasselijke naam ‘Blok
je groen!’. Het doel; nagaan hoe planten
studenten kunnen bijstaan bij het blokken. Ruimer bekeken wil men een antwoord
formuleren op de vraag: hebben planten een gunstig effect op het mentaal
welzijn van de blokkende student?
Fantastisch
dat er wat meer onderzoek gebeurt naar de invloed van binnengroen, dat gebeurt
nog veel te weinig. De aandacht voor binnenbeplanting is ondermaats, zeker in
instellingen zoals scholen en ziekenhuizen. Dit terwijl er daar net veel winst
te behalen valt met de plaatsing van de juiste planten. Winst op het gebied van
het mentaal, fysiek en sociaal welzijn.
Daarnaast
is het zeker een must om meer initiatieven te ondernemen die specifiek te maken
hebben met het verbeteren van het mentaal welzijn van onze sympathieke
studentjes. Het is namelijk een bevolkingsgroep die hoe langer hoe meer te
kampen heeft met mentale problemen (cijfers). En mocht het zo zijn dat planten een
gunstige weerslag hebben op de blokkende student, dan is er nog veel werk aan
de winkel. Want bedenk jij nu maar eens voor mij een aantal aangename groene
openbare studieplekken. Niet zo simpel hé! Het is daarmee in Vlaanderen als je
het mij vraagt heel armetierig gesteld.
Goed, maar
hoe ging het project ‘Blok je groen’ nu eigenlijk juist in zijn werk? Welke
voorspellingen kunnen we maken op basis van bestaande, reeds afgeronde,
onderzoeken? En hoe kunnen we ons kot of plaatselijke bib het beste groen
inrichten?
Benieuwd naar het project, naar wat de wetenschap zegt en naar enkele tips in verband met de meest geschikte groene blok- of kotgenootjes? Waar wacht je nog op? Druk op deze link en lees snel verder.
