Dinsdag 6 november 2018 ging het eerste event van het lerend netwerk rond de Green Deal bedrijven en biodiversiteit door in de HOGent. Een waar succes met meer dan 100 aanwezigen en een grote infomarkt. Tal van sprekers waaronder: Louis De Jaeger van Commensalist, Liesbet Dekeersmaecker van ANB en Herman Dierickx van NNOF hielden er een presentatie. Verder was er ruimte voor de deelnemende partners om op een informele wijze kennis te maken met elkaar en in contact te komen met ondersteunende partners zoals studiebureaus, aannemers… Volop opportuniteiten op toekomstige samenwerkingsverbanden. Samen ‘snode’ plannen smeden voor een toekomst vol biodiversiteit was het agendapunt van de dag. Dit moment bleek de uitgelezen kans om één van de belangrijkste natuurgerichte thema’s zijnde ‘biodiversiteit’ uit te diepen.
Krijgen we binnenkort misschien natuur op doktersvoorschrift. Gek denk je? Natuur op doktersvoorschrift is in Shetland, Schotland sinds 5 oktober een feit.
Studies van over de ganse wereld laten ons zien dat groen voordelen biedt op psychisch en fysiek vlak. Groen is in dit kader zowel een vitamine als een preventief medicijn; goedkoop en zonder bijwerkingen. Zo spreken Nederlandse onderzoekers over Vitamine G en zette men in Limburg onlangs het project op poten: ‘Vitamine Limburg. Groen maakt gezond’.
In Japan probeert men via ‘Shinrin Yoku’ of bosbaden gezondheidsproblemen te voorkomen. Een ‘bad’ in de natuur zou onder andere stress doen dalen en onze immuniteit verhogen. Maar evengoed in onze contreien maakt men gebruik van groen als een preventief medicijn. Men transplanteert tegenwoordig zelfs bijvoorbeeld boslucht met de bijhorende bosbacterieën in de luchttoevoer van kantoren. Dit in de hoop zo ons microbioom en daardoor de bijhorende werknemers gezonder te maken.
Natuur op doktersvoorschrift is dus absoluut geen gek of dom idee. Uiteraard worden hier niet alle oplossingen voor ziektebeelden of gezondheidsproblemen mee gecoverd, verre van. Maar, dat natuur een positief effect op ons heeft kan zelfs de meest sceptische persoon niet langer ontkennen zonder struisvogelpolitiek te belijden.
Op 4 oktober organiseerde de Universiteit Antwerpen, de Provincie Antwerpen en de Belgian Community of Practice Biodiversity and Health, samen met heel wat andere organisaties, het netwerkevent ‘Natuur op verwijzing‘. Ook Natuur & Mens was van de partij. Enkele leden gaven toelichting ter hoogte van een daarvoor ingerichte infostand.
Het programma van dit event werd verder gevuld met een aantal lezingen, workshops en netwerkmomenten. Het doelpubliek van deze bijeenkomst bestond voornamelijk uit professionals uit de natuur- en gezondheidssector. Allerlei initiatieven uit de praktijk, aangaande onderzoek en betreffende beleid, werden er aan gegadigden van een divers pluimage voorgesteld. Men kon er met andere woorden even proeven van wat er momenteel op het gebied van Natuur en Gezondheid leeft. De aanzet voor een belangrijke doelstelling – de samenwerking bevorderen tussen de gezondheids- en de natuursector, evenals samenwerking rond natuur en gezondheid binnen deze sectoren – werd verwezenlijkt. Om dit te bekomen stond de aandacht voor bijkomende professionalisering, het verder uitbouwen van wetenschappelijke kennis, het steven naar gezondheidsgelijkheid en meer diversiteit centraal; dit alles in een kader van een interprofessionele samenwerking.
Met de campagne ‘Operatie perforatie’willen Infopunt Publieke Ruimte en Aquafin zoveel mogelijk gemeentebesturen, bedrijven, organisaties en individuele burgers aanmoedigen om (openbare) ruimte te ontharden zodat regenwater beter kan infiltreren in de bodem. Dat levert in een dichtbebouwd Vlaanderen heel wat voordelen op: minder overstromingen, minder bodemverdroging, meer verkoeling op hete zomerdagen en extra groen in het straatbeeld. Dat groen zorgt dan weer voor meer biodiversiteit, zuivere lucht en neemt extra water op. Kortom, hoe meer water er in de bodem kan, hoe beter voor onze leefomgeving en gezondheid.
De Aquafin-prijs is een extra stimulans om ontharding op de beleidsagenda’s te zetten. Waterdoorlatende inrichting van de openbare ruimte moet een automatisme worden. Projectvoorstellen indienen kan tot en met 31 oktober 2018. Je vindt hier meer informatie over ‘operatie perforatie’ en hier over de Aquafin-prijs.
In onze zoektocht naar interessant leesvoer stootte Natuur & Mens op dit stukje van Daniel C. Wahl over het streven naar een regeneratieve cultuur waarin we de juiste vragen stellen en aandacht schenken aan onze relaties.
We moeten reageren op het feit dat menselijke activiteit in de afgelopen eeuwen en millennia schade heeft toegebracht aan het functioneren van gezonde ecosystemen. De beschikbaarheid van hulpbronnen neemt wereldwijd af, terwijl de vraag toeneemt naarmate de menselijke bevolking blijft uitbreiden. We blijven ecosysteemfuncties uithollen door onverantwoord ontwerp en levensstijlen van ongebreidelde consumptie.
Hij stelt dat duurzaamheid alleen niet voldoende is als doel. Het woord duurzaamheid zelf is ontoereikend. We hebben nood aan een regeneratieve menselijke cultuur die gezond, veerkrachtig en aanpasbaar is; het zorgt voor de planeet en zorgt voor het leven in het besef dat dit de meest effectieve manier is om een bloeiende toekomst voor de hele mensheid te creëren. We moeten streven naar duurzaamheid vanuit een systeemperspectief, daarbij proberen we het patroon te behouden dat het hele systeem verbindt en versterkt. Duurzaamheid is in de eerste plaats de systemische gezondheid en veerkracht op verschillende schaalniveaus, van lokaal tot regionaal en wereldwijd.
Wahl hekelt het nalaten van het voorzorgsbeginsel dat als doel heeft zoveel mogelijk acties te voorkomen die in de toekomst een negatief effect zullen hebben op het milieu en de menselijke gezondheid. Hij stelt zich luidop de vraag: “Waarom de schaal van implementatie van innovatie niet beperken tot lokaal en regionaal niveau totdat het bewijs van de positieve impact ervan ondubbelzinnig is aangetoond?”
Waarom is natuur zo belangrijk voor ons? Waarom hebben we als mens natuur nodig? Wat zegt de wetenschap hierover? Nieuwsgierig naar de antwoorden?
Twee experten van Natuur & Mens vzw, licentiate klinische psychologie Sara Adriaensen en tuin-en landschapsarchitect Pepijn Verheyen, schreven het boek ‘OVER Groen & Gezondheid. Groen als medicijn? ’ Een boek dat ons op een eenvoudige en overzichtelijke manier vertelt wat de (wetenschappelijke) studies ons zeggen over de voordelen van natuur.
Aanvankelijk was het de bedoeling om het boek enkel ter beschikking te stellen binnen hun eigen netwerk. Al snel werd echter duidelijk dat het thema ‘Groen & Gezondheid’ zeer actueel is en een veel breder publiek aanspreekt. Gezien de grote interesse vanuit diverse hoeken zoals de openbare instellingen, organisaties rond natuur- en bosbouw, de zorgsector… werd daarom beslist het boek voor iedereen toegankelijk te maken. De oorspronkelijke versie werd herwerkt, de titel wijzigde en er werd gekozen voor een meer verhalende stijl die vlot leesbaar is. Wellicht is dit boek dus iets dat ook u zou kunnen interesseren.
Sara Adriaensen;
“We zijn op een kantelpunt gekomen in de geschiedenis. Voor het eerst zullen er meer mensen in een stedelijke omgeving wonen dan op het platteland. Wat is het gevolg hiervan voor onze gezondheid?
Hebben we als mens natuur nodig? Het antwoord is ja! Net nu natuur zienderogen verdwijnt, bevestigt wetenschappelijk onderzoek dat wat we al lang aanvoelen: groen is goed voor onze gezondheid.
Wist je dat er een bodembacterie bestaat die een gelijkaardige werking heeft als serotonine en dat een wandeling door het bos stress laat afnemen en ons immuunsysteem een boost geeft? Wist je dat buitenspelen onontbeerlijk is voor onze kleinsten en mensen zich minder eenzaam voelen in een groene omgeving? Wist je dat schizofrenie meer voorkomt in de stad en patiënten met zicht op groen sneller genezen en minder pijn voelen ? Wist je dat een groene leefomgeving gelinkt is aan minder angst, depressie, obesitas, agressie en een betere concentratie? En ga zo maar door! Het scala aan wetenschappelijke studies dat het belang van groen voor onze gezondheid onderstreept is indrukwekkend!
Groen is een goedkoop ‘medicijn’ zonder bijwerkingen. Het werkt zowel preventief als curatief. Maar waarom? Hoe gaat het in zijn werk? Vind de antwoorden in dit boek! Verschillende theorieën komen aan bod. Gaande van fractale vormen tot specifieke kenmerken uit onze omgeving die stress doen afnemen.
Ontdek waarom we natuur nodig hebben. Weet dat die kamerplant op je salontafel veel meer is dan een louter decoratief stuk dat leuk is om naar te kijken. Misschien vraag jij na het lezen van dit boek daarom bij je volgende doktersbezoek wel naar een voorschrift voor meer natuur?”
Dit boek past perfect binnen de filosofie van Natuur & Mens; SAMEN DENKEN ALS NATUUR. Ook in de context van ons verenigingsoverschrijdend natuurlabel sluit het naadloos aan bij een van de hoofdthema’s zijnde ‘NATUUR EN DE GEZONDHEID VAN DE MENS’. In juni zal de herwerkte versie van het boek ‘OVER Groen en Gezondheid. Groen als Medicijn?’ in een beperkte oplage beschikbaar zijn. Reserveer tijdig je exemplaar via pepijn@natuurenmens.be
Dinsdag stelde Jantje Beton (NL) de resultaten voor van haar ‘buitenspeel-onderzoek’. Dat toont dat er dramatisch minder buiten wordt gespeeld. Grote generatieverschillen in spelen zijn duidelijk zichtbaar. Daar waar (groot)ouders vroeger massaal naar buiten gingen, spelen kinderen nu binnen. In vergelijking met 2013 is het aantal kinderen dat elke dag buiten speelt in de buurt gedaald van 20% naar 14%!
Van de 1,2 miljoen kinderen op de basisschool zijn er dus meer dan 1 miljoen kinderen die niet meer
dagelijks buitenspelen. Jantje Beton heeft in het kader van haar 50-jarig bestaan het onderzoek naar spelen uit 2013 onder kinderen herhaald. Tevens is er een vergelijking gemaakt met spelen vroeger en nu.
In dit onderzoek stonden twee vragen centraal:
wat zijn de percepties van (buiten)spelen van de verschillende generaties? Zien we verschillen
in tijd, vrijheid en afstand?
welke (fysieke én mentale) belemmeringen zijn er voor de kinderen van nu om buiten te spelen? Aan alle generaties is de vraag gesteld, of je vaker buiten of binnen speelt als je vrij bent (dus na school en in het weekend). 69% van de grootouders speelde meer buiten dan binnen. 65% van de ouders speelde vaker buiten. Slechts 10% van de kinderen speelt vaker buiten dan binnen! Dit is een significant verschil. 53% van de kinderen geeft aan vaker binnen te spelen.
In vergelijking met 2013 is het aantal kinderen dat elke dag buiten speelt in de buurt gedaald van 20% naar 14%!
Wel geeft één op de drie kinderen aan minder vaak buiten te spelen dan hij/zij zou willen (28%). De belangrijkste barrières om buiten te spelen zijn voor kinderen ‘saaiheid van de speelplekken’en ‘liever binnen willen blijven om te spelen’. Bij binnen spelen zijn TV kijken en gamen favoriet bij kinderen. Buiten zijn dat fietsen en klimmen en klauteren. Een op de zeven kinderen geeft aan te druk te zijn met school en hobby’s om buiten te spelen.
De laatste Vlaamse resultaten over buiten spelen dateren van 2008. Deze werden destijds vergeleken met de cijfers uit 1983. Toen was de conclusie in 2008 – op 25 jaar tijd – een halvering van het buitenspelen in het publieke domein. Om de vergelijking te maken werd destijds een ‘speelindex’ ontwikkeld. Deze speelindex vergelijkt het aantal geobserveerde spelende kinderen in een wijk met het aantal kinderen dat er woont. De index werd zowel voor 1983 als voor 2008 berekend voor een aantal buurten die ruimtelijk vergelijkbaar zijn. Naar de evolutie rond buiten spelen de afgelopen 10 is het gissen. Tijd voor een nieuw onderzoek?
Download de resultaten uit het onderzoek: Onderzoek Buitenspelen 2008 (uitgebreid / samenvatting)
2 STUDIEDAGEN IN MEI
Op 9 mei organiseren Ik & Buiten en TO BE Kinderopvang samen het Congrestival Avontuurlijk Buitenspelen in Utrecht! Dit wordt een avontuurlijke dag voor het opdoen van inspiratie, kennis en nieuwe ervaringen! Meer lezen…
Op 17 mei organiseert de Stad Antwerpen een inspiratiedag ‘Ruimte in beweging’: naar meer ruimte voor kinderen en beweging in de stad. Hoe richt je de ruimte in de stad in zodat ze burgers verleidt om meer te bewegen? Hoe maak je er een prettige verblijfsruimte van voor jong en oud? Meer lezen…
Natuur & Mens heeft een duidelijke visie die ze vertaalt in een gedragen kwaliteitslabel dat uitgaat van de kracht van natuur, waakt over de kwaliteit van natuur en instaat voor een balans tussen plant, dier en mens. Het label moet in de toekomst garant staan voor de handhaving van verschillende principes en/of criteria gelinkt aan onze visie, onderbouwde aanpak, uitvoering en opvolging bij – in de eerste plaats – projecten van Natuur & Mens vzw.
Op 16 juni organiseert Natuur & Mens een denkdag waarop al onze experten invulling geven aan het Natuur & Mens-label. Ook externe experten en toonaangevende organisaties worden uitgenodigd. Het label moet in de toekomst garant staan voor de handhaving van verschillende principes, onderbouwde aanpak, uitvoering en opvolging bij projecten van Natuur & Mens vzw en externe partners. Wordt vervolgd!
Naar aanleiding van de buitenspeeldag schreef Mira Van Olmen, expert voor Natuur & Mens, een stukje voor de campagne #buitenbaby’s van Kind & Gezin over hindernissen bij het buiten spelen.
Wat een gedoe! Hoe doe je dat?
Toegegeven! Het is een heel gedoe… Zonnecrème in de zomer en petjes die je overal terugvindt, behalve op het hoofdje van je peuter … In de winter dikke jassen, mutsen en handschoenen, … net op het moment dat je kind is ‘ingepakt’, moet die toch wel pipi doen!
Andries Saerens is bio-ingenieur en volgt momenteel een opleiding Ecology and Spirituality aan Schumacher College, Engeland. Hij wil er alles aan doen om de relatie mens/natuur opnieuw uit te diepen, gebruik makend van zowel ratio, intuïtie als gevoel.
Zelf ook interesse om als expert voor Natuur & Mens vzw aan te sluiten?
Stel je dan kandidaat door het invullen van het formulier.
